Những ngày gần đây, giá vàng trong nước liên tục cao hơn giá vàng thế giới từ 18 đến hơn 20 triệu đồng mỗi lượng. Theo các chuyên gia, một giải pháp để thu hẹp khoảng cách này là thành lập sàn giao dịch vàng, qua đó tận dụng nguồn lực vàng đang nằm trong dân.

Ngân hàng Nhà nước hiện đang nghiên cứu và chuẩn bị thí điểm mô hình sàn vàng. Trong số các mô hình quốc tế, Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (SGE) được nhiều chuyên gia đánh giá là phù hợp với điều kiện Việt Nam. Theo Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), SGE là sàn vàng vật chất giao ngay lớn nhất thế giới, với các hợp đồng giao ngay và hoãn giao, được hỗ trợ bởi giao dịch hợp đồng tương lai trên Sàn hàng hóa tương lai Thượng Hải (SHFE).

Thành viên của SGE gồm các ngân hàng thương mại trong nước, ngân hàng nước ngoài được chỉ định làm ngân hàng thanh toán, doanh nghiệp sản xuất – tiêu thụ – đầu tư vàng, cùng hàng nghìn tổ chức và hàng triệu nhà đầu tư cá nhân. Vàng giao dịch tại SGE phải đáp ứng tiêu chuẩn vàng thỏi hoặc vàng miếng của sàn, được tinh luyện bởi đơn vị đạt chuẩn và công nhận quốc tế. Mỗi thành viên có tài khoản vàng vật chất riêng, dùng để chuyển và nhận vàng thông qua hệ thống tài khoản.

Ông Đặng Văn Thành – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TTC – nhận định việc lập sàn vàng tại Việt Nam là khả thi, nhưng cần triển khai thận trọng, minh bạch, tuân thủ pháp luật và phù hợp thực tế kinh tế thị trường. Với lượng vàng lớn trong dân, sàn vàng nên được thiết kế để huy động nguồn lực này, biến thành công cụ tài chính phục vụ phát triển kinh tế. Ông cũng đề xuất Việt Nam học hỏi kinh nghiệm từ Ấn Độ, Trung Quốc, Nga để xây dựng cơ chế vận hành hiệu quả, đem lại lợi ích cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

TS. Lê Anh Tuấn – Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Dragon Capital Việt Nam – chia sẻ thêm một số mô hình quốc tế. Tại Ấn Độ, Chính phủ phát hành trái phiếu vàng, giúp huy động vàng trong dân mà không cần mua vàng vật chất, nhưng mô hình này đòi hỏi khung pháp lý chặt chẽ. Trung Quốc vận hành song song sàn vàng vật chất và sàn vàng phi vật chất. Ông Tuấn nhấn mạnh xu hướng chuyển từ vàng vật chất sang vàng số hóa là tất yếu, nhưng triển khai thực tế phức tạp, cần cơ chế minh bạch và kết nối chặt với thị trường vốn.

Việc thí điểm sàn vàng tại Việt Nam, nếu được thiết kế tốt và vận hành chuyên nghiệp, có thể giúp ổn định thị trường, thu hẹp chênh lệch giá trong – ngoài nước, đồng thời biến nguồn vàng nhàn rỗi trong dân thành vốn cho nền kinh tế.