Trong một diễn biến đầy kịch tính trên chính trường quốc tế, những tuyên bố từ các quan chức Nga cùng các động thái mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm gia tăng căng thẳng giữa Washington và Moscow liên quan đến cuộc chiến đang diễn ra tại Ukraine. Sự leo thang này diễn ra trong bối cảnh các hoạt động ngầm, liên minh thay đổi và nỗ lực tìm kiếm giải pháp ngoại giao cho một cuộc xung đột đã kéo dài hơn ba năm rưỡi.

Hành động của ông Trump và phản ứng của Nga

Ngày 23 tháng 10, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev tuyên bố việc Tổng thống Trump hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin, cùng với việc áp đặt lệnh trừng phạt lên hai công ty dầu mỏ lớn của Nga, đánh dấu bước đi rõ rệt hướng tới đối đầu. Medvedev cáo buộc Mỹ đã từ bỏ vai trò gìn giữ hòa bình và chính thức thực hiện các hành động thù địch chống lại Nga. Các lệnh trừng phạt nhắm vào Rosneft và Lukoil, hai tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga, cho thấy sự gia tăng đáng kể áp lực kinh tế.

Bộ Ngoại giao Nga lên án các biện pháp trừng phạt là phản tác dụng, cảnh báo chúng có thể phá hoại các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Người phát ngôn Maria Zakharova nhấn mạnh khả năng miễn dịch của Nga trước các hạn chế từ phương Tây, khẳng định mục tiêu chiến lược tại Ukraine vẫn không thay đổi và cần giải quyết nguyên nhân gốc rễ của xung đột.

Phản ứng quốc tế và tính toán chiến lược

Các lệnh trừng phạt được Ukraine và Liên minh châu Âu hoan nghênh, trong khi Trung Quốc phản đối, cho rằng chúng vi phạm luật pháp quốc tế. Ông Trump đã trì hoãn việc áp dụng các biện pháp này trong nhiều tháng, nhưng theo Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bon, đây là một trong những hành động trừng phạt mạnh nhất mà Washington từng áp đặt với Nga.

Phát biểu tại Nhà Trắng ngày 22 tháng 10, ông Trump cho rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể gây ảnh hưởng lớn lên ông Putin để giúp chấm dứt xung đột. Ông thừa nhận sự thất vọng vì các cuộc đàm phán với Moscow không đạt kết quả, dù đã tận dụng mối quan hệ cá nhân với Putin. Cuộc gặp dự kiến giữa Mỹ và Nga tại Hungary đã bị ông hủy bỏ, cho rằng nó sẽ vô ích.

Cuộc chiến ngầm mở rộng

Khi các kênh ngoại giao bế tắc, xung đột đã biến thành một cuộc chiến ngầm toàn cầu. Các nhà phân tích như David Kirichenko từ Viện Chính sách Chiến lược Australia mô tả chiến trường vượt xa các chiến hào ở Ukraine. Các hoạt động tình báo, ám sát có mục tiêu và phá hoại đã trở thành đặc điểm nổi bật.

Moscow đã tăng cường các chiến dịch bí mật nhằm gây bất ổn cho Ukraine từ bên trong, bao gồm các vụ ám sát như cựu Chủ tịch Quốc hội Andriy Parubiy và sĩ quan an ninh cấp cao Ivan Voinik. Ukraine đáp trả bằng chiến dịch phản gián mạnh mẽ, được cho là đã thực hiện hơn 120 vụ ám sát hoặc âm mưu ám sát các mục tiêu Nga kể từ năm 2022, gấp bốn lần so với Nga.

Chiến lược tình báo tấn công của Ukraine

Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) có lịch sử hoạt động bí mật từ cuộc xung đột năm 2014, bao gồm đánh bom xe, phá hoại ở Crimea và tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Gần đây, các điệp viên Ukraine bị cáo buộc đã loại bỏ các tướng lĩnh Nga bằng các cuộc tấn công chính xác, như thiết bị nổ đặt trong xe.

Tháng 7 năm 2024, tình báo quân sự Ukraine bị liên hệ tới một cuộc phục kích ở Mali khiến 84 lính thuộc nhóm Wagner thiệt mạng, khiến Nga cáo buộc Kyiv mở mặt trận thứ hai ở châu Phi. Tháng 10 năm 2025, các cuộc tấn công bằng UAV đã đánh sâu vào lãnh thổ Nga, trúng các cơ sở công nghiệp quan trọng như nhà máy cơ khí Saransk và khu phức hợp dầu lớn ở Dagestan.

Tương lai của xung đột

Chuyên gia Nichita Guk từ ACLED nhận thấy số vụ ám sát tại Nga trong ba quý đầu năm 2025 đã vượt số liệu hàng năm của ba năm trước, cho thấy tình hình chiến trường xấu đi và sự chậm trễ trong thích nghi với thực tế của cuộc chiến tình báo kéo dài. Reuters đưa tin ít nhất 11 chỉ huy cấp cao của Nga đã bị ám sát kể từ năm 2022, trong khi các biện pháp phản công của Nga vẫn rời rạc và kém hiệu quả.

Các quan chức Ukraine như nghị sĩ Alexandra Ustinova và đại tá Roman Kostenko cho rằng các chiến dịch tình báo đã mang lại lợi thế chiến thuật và dự định mô phỏng các chiến dịch ám sát kiểu Israel, dự kiến kéo dài hàng thập kỷ.

Kết luận

Việc hủy bỏ các hội nghị thượng đỉnh cấp cao, áp đặt lệnh trừng phạt quy mô lớn và gia tăng hoạt động ngầm đánh dấu giai đoạn nguy hiểm trong quan hệ Mỹ-Nga liên quan đến Ukraine. Khi các kênh ngoại giao thu hẹp và chiến tranh ngầm mở rộng, xung đột này sẽ tiếp tục là cuộc đối đầu đa chiều và đầy biến động. Sự kết hợp giữa các quyết định công khai và các hoạt động tình báo bí mật cho thấy tính phức tạp của chiến tranh hiện đại, nơi kinh tế, chính trị và chiến thuật ngầm cùng định hình cục diện an ninh toàn cầu.