Trong một tuần đầy biến động với những tín hiệu ngoại giao thay đổi và các động thái phô trương sức mạnh quân sự, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã một lần nữa khẳng định mong muốn duy trì đối thoại với Mỹ, ngay cả khi căng thẳng gia tăng quanh các lệnh trừng phạt, diễn tập hạt nhân và cuộc xung đột ở Ukraina. Sự tương tác giữa Moskva và Washington, trong bối cảnh các hoạt động của NATO và áp lực từ thị trường năng lượng, cho thấy sự mong manh của cán cân quyền lực toàn cầu.

Lời kêu gọi đối thoại giữa bối cảnh thượng đỉnh chưa chắc chắn

Ngày 23 tháng 10, ông Putin công khai khẳng định Nga vẫn cam kết đối thoại với Mỹ bất chấp việc hội nghị thượng đỉnh Nga–Mỹ bị hoãn. Ông tiết lộ rằng trong cuộc điện đàm gần đây, phía Mỹ đã đề xuất nội dung và địa điểm cho cuộc họp, và ông đã đồng ý. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump sau đó lại quyết định hủy hoặc trì hoãn mà không ấn định thời gian mới. Putin nhấn mạnh rằng các cuộc gặp cấp cao cần được chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh tình trạng bàn bạc hời hợt và không đạt kết quả. Ông khẳng định đối thoại luôn tốt hơn đối đầu, đặc biệt trong những giai đoạn căng thẳng địa chính trị.

Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh Washington quyết định trừng phạt hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga. Putin đáp trả cứng rắn, khẳng định Nga sẽ không bao giờ khuất phục trước sức ép bên ngoài và rằng các biện pháp này, dù không thân thiện, sẽ không gây ảnh hưởng lớn tới sự ổn định kinh tế của đất nước. Ông cảnh báo rằng việc phá vỡ cân bằng thị trường năng lượng toàn cầu có thể khiến giá tăng mạnh, gây bất lợi cho các nước tiêu thụ lớn, bao gồm cả Mỹ.

Nhà Trắng phát tín hiệu mở cửa bất chấp trừng phạt

Bất ngờ, Thư ký báo chí Nhà Trắng Caror Livid tuyên bố hội nghị thượng đỉnh giữa Trump và Putin chưa hoàn toàn bị loại bỏ. Tuyên bố này được đưa ra chỉ một ngày sau khi Trump quyết định hoãn cuộc gặp dự kiến tại Budapest. Livid cho biết chính quyền Mỹ vẫn hy vọng hội nghị có thể được tổ chức trong tương lai, dù Trump cho rằng Nga chưa thể hiện đủ thiện chí để tiến tới một thỏa thuận hòa bình.

Các lệnh trừng phạt công bố ngày 22 tháng 10 được chính quyền Mỹ coi là cần thiết và đúng thời điểm. Trong khi Moskva khẳng định cam kết giải pháp ngoại giao cho khủng hoảng Ukraina, họ đặt điều kiện phải giải quyết các nguyên nhân gốc rễ. Thông điệp từ Nhà Trắng cho thấy cách tiếp cận hai mặt: duy trì áp lực qua trừng phạt nhưng vẫn để ngỏ khả năng đối thoại.

Diễn tập bộ ba hạt nhân và thông điệp chiến lược

Song song với các động thái ngoại giao, Nga đã phô diễn năng lực hạt nhân chiến lược qua cuộc diễn tập quy mô lớn của bộ ba hạt nhân. Hoạt động bao gồm phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa RS-24 Yars, phóng tên lửa Sineva từ tàu ngầm chiến lược, và triển khai oanh tạc cơ Tu-95MS mang tên lửa hành trình tầm xa. Dưới sự giám sát trực tiếp của Putin, các cuộc diễn tập này được mô tả là đã lên kế hoạch từ trước, nhưng giới phân tích nhận định đây là tín hiệu răn đe gửi tới phương Tây.

Thời điểm diễn tập diễn ra chỉ một tuần sau khi NATO khởi động cuộc tập trận hạt nhân "Thời khắc kiên định 2025" với hơn 70 máy bay và 2.000 binh sĩ từ 14 nước thành viên. Giới chức Nga chỉ trích đây là hành động gây bất ổn và leo thang, đồng thời cảnh báo sẽ tính đến trong kế hoạch tác chiến. Các chuyên gia như Jeffrey Lewis từ Viện Nghiên cứu Middlebury nhận định việc công khai hình ảnh phóng tên lửa là cách Nga nhắc nhở thế giới về sức mạnh răn đe của mình.

Nguy cơ leo thang quanh Ukraina và vũ khí tầm xa

Diễn tập hạt nhân diễn ra trong lúc Washington cân nhắc khả năng chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraina. Loại vũ khí này có tầm bắn vượt xa mọi khí tài mà phương Tây từng viện trợ, đủ khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Học thuyết hạt nhân của Nga, được sửa đổi vào tháng 11 năm 2024, nay coi các cuộc tấn công bằng vũ khí thông thường vào Nga hoặc đồng minh, nếu được hậu thuẫn bởi quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân, là cơ sở để đáp trả bằng hạt nhân.

Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev nhấn mạnh Moskva sẽ không phân biệt giữa Tomahawk mang đầu đạn thường hay hạt nhân, và sẽ coi Mỹ là bên khai hỏa chứ không phải Ukraina. Cảnh báo này cho thấy nguy cơ leo thang nhanh chóng nếu vũ khí tiên tiến của phương Tây được đưa vào chiến trường.

Đòn bẩy chiến lược và triển vọng tương lai

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ nhận định Kremlin có thể tận dụng diễn tập hạt nhân để gây sức ép buộc Washington chấp nhận đàm phán rộng hơn, có thể liên quan đến việc giảm căng thẳng ở Ukraina đổi lấy thỏa thuận kiểm soát vũ khí. Putin từng tuyên bố Nga sẵn sàng tuân thủ các giới hạn trọng yếu của hiệp ước New START thêm một năm, cho thấy khả năng mở ra đối thoại nếu đạt được nhượng bộ lẫn nhau.

Sự đan xen giữa tín hiệu ngoại giao, phô trương quân sự và trừng phạt kinh tế tạo nên một bức tranh phức tạp. Dù cả Moskva và Washington đều duy trì khả năng đối thoại, các hành động thực tế – từ trừng phạt, diễn tập, tới bàn thảo vũ khí – vẫn nuôi dưỡng sự nghi kỵ. Những tháng tới sẽ là phép thử cho khả năng dung hòa các tín hiệu trái chiều này thành một khuôn khổ ổn định hay trượt vào đối đầu sâu hơn.

Trong bối cảnh hiện nay, mỗi bước đi đều mang ý nghĩa lớn. Sự cân bằng giữa răn đe và ngoại giao sẽ định hình không chỉ quan hệ Nga–Mỹ mà còn cả cấu trúc an ninh châu Âu và thế giới. Hiện tại, thế giới vẫn dõi theo khi cả hai bên bước đi trên lằn ranh mong manh giữa tín hiệu chiến lược và nguy cơ leo thang nguy hiểm.