Thị trường tài chính toàn cầu vừa chứng kiến cú lao dốc mạnh nhất của giá vàng kể từ năm 2020, khi vàng giao ngay mất hơn 234 USD, tương đương 5,41%, xuống còn 4.107,63 USD/ounce. Khác với cú giảm do khủng hoảng y tế năm đó, lần này nguyên nhân xuất phát từ sự kết hợp phức tạp giữa đồng USD mạnh lên, làn sóng chốt lời lan rộng và tâm lý nghi ngờ về đà tăng nóng của vàng trong nhiều tháng qua.

Sự Tăng Trưởng Trước Khi Lao Dốc

Từ đầu năm, vàng được ca ngợi là kênh trú ẩn tối thượng, tăng khoảng 60% và phá vỡ mọi kỷ lục khi đạt đỉnh 4.381 USD/ounce chỉ một ngày trước khi sụp đổ. Tuy nhiên, đà tăng quá nhanh lại trở thành con dao hai lưỡi. Nhà đầu tư mua ở vùng giá cao đã mất hàng trăm USD chỉ sau chưa đầy 24 giờ. Đây không chỉ là biến động trên biểu đồ mà còn phản ánh tâm lý e dè và phản ứng phòng vệ của giới đầu tư khi thị trường quá nóng.

Nhà giao dịch kỳ cựu Taiwan đã cảnh báo rằng biến động giá vàng tuần qua là quá lớn, thường báo hiệu một đợt điều chỉnh sâu. Khi dòng tiền đầu cơ rút lui, hiệu ứng domino từ các lệnh bán tự động của các quỹ lớn khiến giá vàng sụp mạnh. Chỉ số USD (DXY) tăng lên 98,89 điểm càng làm vàng mất sức hút, bởi vàng và USD thường diễn biến ngược chiều.

Tâm Lý Nhà Đầu Tư

Yếu tố tâm lý đóng vai trò quan trọng trong cú giảm này. Nhiều tháng qua, vàng được xem là hàng rào chống khủng hoảng giữa bất ổn địa chính trị, thương mại và lãi suất. Thông tin tích cực như khả năng Fed cắt giảm lãi suất và ngân hàng trung ương mua vàng kỷ lục đã kéo nhà đầu tư nhỏ lẻ vào thị trường với tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội, đẩy giá vượt xa giá trị thực.

Khi niềm tin bị thử thách, điều chỉnh là tất yếu. Chuyên gia Jim Wovof của Kitco Metals nhận định tâm lý ưa rủi ro đang trở lại, với hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ hồi phục nhẹ nhờ báo cáo lợi nhuận tích cực. Dòng tiền rút khỏi vàng để chuyển sang cổ phiếu, trái phiếu khiến vàng mất lực hỗ trợ.

Làn Sóng Bán Tháo Kim Loại Quý

Không chỉ vàng, bạc giảm 8,4% xuống 48 USD/ounce, mức giảm tồi tệ nhất gần một năm, bạch kim mất 7%, palladium giảm 6,6%. Đây là làn sóng bán tháo diện rộng trong nhóm kim loại quý. Về kỹ thuật, vùng hỗ trợ 4.100 USD đã bị xuyên thủng. Một số kỳ vọng đây là đáy ngắn hạn, nhưng áp lực bán có thể kéo giá về 3.980 USD. Biến động hơn 200 USD/ngày là cực hiếm và báo hiệu thị trường quá nóng.

Yếu Tố Địa Chính Trị Và Tác Động Trong Nước

Một diễn biến bất ngờ là thỏa thuận khoáng sản trị giá hàng tỷ USD giữa Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Úc Anthony Albanese nhằm đối phó Trung Quốc. Thông thường, căng thẳng chính trị sẽ hỗ trợ giá vàng, nhưng lần này nhà đầu tư xem đây là tín hiệu Washington kiểm soát tình hình, giảm tâm lý hoảng loạn và rút vốn khỏi vàng nhanh hơn.

Tại Việt Nam, thị trường vàng nội địa có diễn biến khác thường. Dù giá thế giới giảm mạnh, vàng trong nước vẫn neo trên 152 triệu đồng/lượng, chênh hơn 20 triệu đồng so với giá quy đổi. Mức chênh này bất hợp lý, bởi thường giá trong nước sẽ điều chỉnh theo thế giới sau 1-2 phiên. Nếu đà giảm tiếp diễn qua đêm, sáng mai vàng trong nước có thể mất 4–6 triệu đồng/lượng, kích hoạt làn sóng bán ra từ những người mua ở đỉnh.

Chiến Lược Và Triển Vọng

Các quỹ đầu tư lớn đang ưu tiên bảo toàn lợi nhuận, chuyển sang nắm giữ tiền mặt hoặc trái phiếu ngắn hạn. Một số quỹ phòng hộ quốc tế đã giảm vị thế mua vàng xuống mức thấp nhất trong ba tháng, cho thấy dòng tiền lớn đang rút ra.

Giới đầu tư chờ dữ liệu CPI Mỹ bị trì hoãn do chính phủ đóng cửa, dự báo lạm phát tháng 9 tăng 3,1% so với 2,9% tháng 8. Nếu đúng, khả năng Fed giảm mạnh lãi suất ngắn hạn sẽ thu hẹp, đây là tin xấu cho vàng.

Dù nền tảng dài hạn của vàng vẫn vững nhờ mua vào của ngân hàng trung ương, chu kỳ nới lỏng của Fed và rủi ro địa chính trị, nhưng ngắn hạn đầy biến động. Lịch sử từng chứng kiến năm 2011 vàng đạt đỉnh rồi giảm hơn 30% trong chưa đầy nửa năm. Cú giảm hiện tại nhắc nhở rằng không có tài sản nào tăng mãi.

Với nhà đầu tư Việt Nam, sáng mai có thể là cú sốc nếu giá nội địa điều chỉnh mạnh. Các doanh nghiệp vàng lớn như SJC, PNJ, Phú Quý có thể giảm giá hàng triệu đồng/lượng, gây hoảng loạn và hỗn loạn thị trường. Thông điệp rõ ràng: khi thị trường quá nóng, cần tỉnh táo. Vàng vẫn giữ giá trị lâu dài nhưng sau đợt tăng nóng, cần thời gian để điều chỉnh trước khi có thể tăng bền vững.