Sáng ngày 25 tháng 10 năm 2025, thị trường vàng thế giới mở cửa với sắc đỏ nhẹ nhưng đầy ám ảnh. Mức 4.113,49 USD/ounce giảm chưa tới 16 USD so với phiên trước, tương đương chưa đến nửa phần trăm, tưởng như điều chỉnh nhỏ nhưng ẩn chứa câu chuyện lớn về tâm lý, niềm tin và sự chờ đợi. Chỉ vài ngày trước, vàng vừa trải qua cú rơi lịch sử, mạnh nhất trong nhiều năm, khiến giới đầu tư toàn cầu rúng động. Hàng loạt vị thế mua bị đóng vội, các quỹ đầu cơ cắt lỗ, nỗi sợ lan nhanh từ phố Wall tới sàn châu Á. Câu hỏi duy nhất vang lên: đây đã là đáy hay chỉ là khúc dạo đầu cho chu kỳ giảm mới?

Từ leo dốc ngoạn mục đến cú rơi bất ngờ

Gần ba tháng qua, vàng là ngôi sao sáng nhất thị trường tài chính toàn cầu. Từ mốc 3.300 USD hồi giữa tháng 8, kim loại quý này liên tục vượt các ngưỡng kháng cự quan trọng như 3.800 và 4.000, để chạm đỉnh kỷ lục 4.381,21 USD/ounce đầu tuần này. Con số đó khiến cả thế giới tài chính chú ý. Nhưng đúng như quy luật, khi đám đông tin rằng giá chỉ có thể tăng, rủi ro đã cận kề. Chỉ trong hai ngày, sự hưng phấn tan biến. Phiên châu Á mở cửa nặng nề, nhà giao dịch ở Singapore, Hong Kong đứng ngoài. Khi giá sát 4.000 USD vào sáng thứ Tư, nhiều tài khoản bị gọi ký quỹ, nhà đầu tư nhỏ lẻ bị cuốn khỏi thị trường, niềm tin vào vàng lung lay.

Cuộc giằng co giữa bên mua và bên bán

Mức giảm hơn 6% từ đỉnh không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn làm lung lay hình ảnh ổn định của vàng. Tuy vậy, giá giảm lại kích hoạt lực mua bắt đáy – phản xạ tự nhiên sau cú sốc. Nỗ lực hồi phục lên 4.160 USD thất bại, vàng trượt về quanh 4.020 USD, nơi lực cầu yếu nhưng kiên trì giữ giá. Suốt tuần, thị trường dao động trong biên độ hẹp 100 USD, phản ánh sự giằng co dữ dội: bên bán sợ giá rơi tiếp, bên mua tin bão đã qua. Tại New York, khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai giảm, ETF rút vốn chậm lại. Ở châu Âu, nhà đầu tư từng mua mạnh nay chỉ quan sát. Khảo sát Kitco News cho thấy chỉ 3/17 chuyên gia dự báo vàng tăng, 6 người dự đoán giảm, 8 giữ quan điểm trung lập.

Quan điểm chuyên gia và vai trò Fed

Mark Labovit chọn đứng ngoài, giữ tiền thay vì giữ hàng khi bất định. Rich Sheekan của Asset Strategies International nhận định điều chỉnh mạnh là tất yếu sau nhiều tháng tăng liên tục, và giữ mốc 4.000 USD là quan trọng. CPI thấp hơn kỳ vọng cùng khả năng Fed cắt lãi suất tuần tới có thể đưa vàng trở lại vùng giá tích cực. Lãi suất thấp giảm chi phí cơ hội nắm giữ vàng, thường châm ngòi cho đợt tăng mới. Chiến lược gia Colin Siinski lại nhấn mạnh dữ liệu CPI 3% so với kỳ vọng 3,1% không mang tính quyết định. Chỉ số USD gần như không đổi, các thị trường khác yên ắng, cho thấy vàng điều chỉnh chủ yếu do yếu tố kỹ thuật.

Tâm lý thị trường và nhu cầu vật chất

Diễn biến giá vàng luôn gắn liền tâm lý nhà đầu tư. Khi vàng tăng liên tục, hình thành hai phe: lạc quan tin thời hoàng kim, hoài nghi cho rằng bong bóng sắp vỡ. Khi điều chỉnh, hai phe đảo vai. Lần này cũng vậy: ở mốc 4.380 USD, mạng xã hội đầy dự báo vàng sẽ lên 5.000 USD, nhưng vài ngày sau biến mất, thay bằng lo ngại thủng 4.000 USD. Dù vậy, chưa có tín hiệu dòng tiền rời khỏi kim loại quý. Nhu cầu vật chất ở châu Á tăng nhẹ. Tại Ấn Độ và Trung Đông, người dân tranh thủ mua khi giá giảm, trùng mùa tiêu thụ sau lễ Diwali. Một số bang ở Ấn Độ khan hiếm vàng vật chất do nhu cầu trang sức và đầu tư tăng – yếu tố ít được chú ý nhưng có vai trò đệm khi thị trường biến động.

Tạm nghỉ chiến lược, chưa đảo chiều xu hướng

Nhìn sâu hơn, cú giảm vừa qua là phép thử sức chịu đựng của nhà đầu tư. Nhiều tháng qua, vàng có đủ lực đẩy: Fed chuẩn bị cắt lãi, USD yếu, bất ổn địa chính trị, ngân hàng trung ương mua mạnh. Khi các yếu tố tích cực đã phản ánh vào giá, thị trường cần lý do hạ nhiệt – hoạt động chốt lời cộng với căng thẳng Mỹ-Trung tạm lắng đã tạo cơ hội đó. Về dài hạn, chưa có yếu tố đủ mạnh để đảo chiều xu hướng tăng. Các quỹ lớn giảm vị thế ngắn hạn nhưng giữ nguyên nắm giữ dài hạn, cho thấy họ chỉ nghỉ chiến. Với họ, mốc 4.000 USD không đáng sợ, mà là cơ hội cân đối danh mục. Lãi suất thực vẫn âm ở nhiều nền kinh tế phát triển, củng cố vai trò phòng thủ của vàng.

Trong vài tuần tới, mọi ánh mắt sẽ hướng về Fed. Một động thái cắt lãi có thể thổi bùng đà tăng, trong khi bất ngờ mang tính thắt chặt có thể kéo dài giai đoạn củng cố. Hiện tại, vàng đang đứng trước giới hạn sinh tồn – bước đi tiếp theo sẽ cho thấy liệu biến động vừa qua chỉ là quãng nghỉ hay khởi đầu cho chuyển biến sâu rộng.