Trong những năm gần đây, mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam đã mở rộng vượt ra ngoài lĩnh vực thương mại, tiến sâu vào hợp tác quốc phòng. Việc Lầu Năm Góc thông báo Bộ trưởng Chiến tranh Bit H. sẽ thăm Việt Nam trong khuôn khổ chuyến công du bốn nước châu Á đã làm dấy lên nhiều bàn luận về ý nghĩa chiến lược của chuyến đi, đặc biệt trong bối cảnh khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Diễn biến trong quan hệ Mỹ – Việt

Quan hệ giữa Washington và Hà Nội có những thăng trầm trong thập kỷ qua. Từ khi ông Donald Trump nhậm chức, mối quan hệ song phương đôi khi chậm lại, với những thời điểm căng thẳng như tranh chấp thuế quan đầu năm nay. Dù vậy, cả hai bên vẫn thể hiện thiện chí đàm phán và duy trì tinh thần tích cực. Trong khi quan hệ Việt Nam – Nga và Việt Nam – Trung Quốc trở nên nồng ấm qua các chuyến thăm cấp cao và lễ duyệt binh, thì các cuộc gặp giữa Việt Nam và Hoa Kỳ thường diễn ra bên lề các hội nghị thượng đỉnh như ASEAN hay APEC.

Chuyến thăm sắp tới của Bộ trưởng Bit H. được xem là nỗ lực nối lại các tiếp xúc cấp cao trong lĩnh vực quốc phòng, khẳng định hai nước vẫn duy trì sự tương tác chủ động và tham vấn về các vấn đề quốc tế. Đây cũng là cơ hội bàn về việc khôi phục các khoản viện trợ phát triển bị cắt giảm trong nhiệm kỳ hai của ông Trump, vốn ảnh hưởng đến các dự án rà phá bom mìn, khắc phục hậu quả chiến tranh và các trường đại học Mỹ tại Việt Nam.

Ưu tiên hợp tác quốc phòng và nhân đạo

Trước đây, Việt Nam từng cân nhắc mua khí tài quân sự từ Mỹ như máy bay vận tải C-130 và tiêm kích F-16. Tuy nhiên, hiện tại ưu tiên dường như không đặt nặng vào mua bán vũ khí, mà tập trung khôi phục các dự án hợp tác bị tạm dừng. Các cuộc thảo luận có thể xoay quanh sáng kiến nhân đạo, vấn đề an ninh khu vực và ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu. Chuyến thăm này nhằm làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện được thiết lập dưới thời Tổng thống Joe Biden, phản ánh nhu cầu chung về tăng cường hợp tác.

Chuyến đi cũng trùng hợp với nỗ lực rộng hơn của Hoa Kỳ nhằm củng cố hiện diện tại châu Á. Khi kết hợp Việt Nam với Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc trong hành trình công du, Washington gửi thông điệp rõ ràng về ý định duy trì các mối quan hệ vững chắc ở khu vực mà ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng gia tăng.

Cân bằng cán cân quyền lực khu vực

Nhiều năm qua, Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai đối thủ chiến lược lớn tại châu Á – Thái Bình Dương. Lịch trình các chuyến thăm gần đây của giới lãnh đạo Mỹ cho thấy cam kết đối trọng với Bắc Kinh. Hành trình của Bộ trưởng Bit H. tương tự chuyến đi của Tổng thống Trump, nhưng bổ sung Việt Nam như một điểm đến quan trọng. Tại Malaysia, ông sẽ dự Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng; ở Nhật Bản và Hàn Quốc, ông củng cố quan hệ đồng minh và hợp tác ba bên.

Việc Việt Nam xuất hiện trong danh sách điểm đến nhấn mạnh vai trò ngày càng nổi bật của nước này trong các đối thoại an ninh khu vực. Dù chưa chắc có đột phá ngay về mua sắm quốc phòng, giá trị biểu tượng của chuyến thăm nằm ở việc tái khẳng định mối quan hệ quốc phòng Mỹ – Việt và duy trì tham vấn thường xuyên trong bối cảnh địa chính trị biến động.

Kết luận

Chuyến thăm của Bộ trưởng Chiến tranh Bit H. không chỉ mang tính ngoại giao nghi thức mà còn là bước đi tính toán nhằm duy trì đà phát triển trong quan hệ Mỹ – Việt, đồng thời gửi thông điệp chiến lược tới các bên liên quan, đặc biệt là Trung Quốc. Dù chưa có hợp đồng quốc phòng lớn, việc tập trung khôi phục các dự án hợp tác và tăng cường tương tác thể hiện nhận thức chung rằng trong bối cảnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương biến động, đối thoại và hợp tác bền vững là yếu tố then chốt.