Cơ quan thuế Việt Nam vừa đưa ra những quy định mới sẽ tác động đáng kể đến hộ và cá nhân kinh doanh, ngay cả khi doanh thu dưới ngưỡng chịu thuế. Đây là một phần trong lộ trình chuyển đổi từ phương thức thuế khoán sang cơ chế tự khai, tự nộp bắt đầu từ năm 2026.

Quy định mới về nghĩa vụ thuế

Trong văn bản trả lời kiến nghị của người dân, Tổng cục Thuế làm rõ chính sách áp dụng cho hoạt động cho thuê tài sản và kinh doanh quy mô nhỏ. Theo quy định hiện hành, hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống được miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Từ ngày 01/6/2026, ngưỡng này sẽ nâng lên 200 triệu đồng/năm. Tuy nhiên, dù được miễn thuế, các hộ vẫn phải kê khai doanh thu đầy đủ, trung thực và nộp hồ sơ đúng hạn.

Quy định mới cũng chấm dứt hoàn toàn hình thức thuế khoán, thay bằng phương pháp kê khai doanh thu thực tế. Mục tiêu là nâng cao tính minh bạch, công bằng và thích ứng với biến động kinh tế.

Lợi ích và thách thức của quá trình chuyển đổi

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, cho rằng hình thức tự kê khai mang lại nhiều lợi ích khi hộ kinh doanh chỉ nộp thuế khi phát sinh doanh thu. Điều này giúp bảo vệ các hộ trong giai đoạn khó khăn do dịch bệnh hoặc thiên tai. Đồng thời, việc thực hiện sổ sách, hóa đơn và chuyển đổi số sẽ giúp hoạt động minh bạch, chuyên nghiệp hơn, tạo tiền đề để chuyển lên doanh nghiệp.

Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt với các tiểu thương nhỏ. Nhiều người tại chợ An Đông (TP.HCM) phải đầu tư lớn cho thiết bị, phần mềm và thuê kế toán. Một chủ cửa hàng quần áo cho biết đã chi hơn 40 triệu đồng cho hệ thống hóa đơn điện tử, chưa kể lương kế toán hàng tháng. Áp lực xuất hóa đơn ngay và quản lý chứng từ khiến nhiều người lúng túng.

Triển vọng dài hạn

Dự kiến mức thuế bình quân hàng tháng sẽ tăng mạnh, từ khoảng 700.000 đồng lên hơn 4,6 triệu đồng. Tuy nhiên, cơ quan thuế kỳ vọng sự thay đổi này sẽ tạo môi trường công bằng hơn, giúp doanh thu thực tế được minh bạch và mở ra cơ hội tiếp cận hỗ trợ, thị trường. Các chuyên gia kinh tế nhận định, về lâu dài, việc kê khai minh bạch sẽ nâng cao uy tín, tạo điều kiện mở rộng kinh doanh và giảm rủi ro tranh chấp thuế.

Những năm tới sẽ là phép thử cho khả năng thích ứng của khu vực hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Thành công phụ thuộc vào việc cân bằng chi phí tuân thủ với lợi ích của một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch.