Nước Mỹ đang bước vào giai đoạn đầy biến động khi tình trạng chính phủ liên bang đóng cửa từ đầu tháng 10 đã tạo ra hàng loạt gián đoạn kinh tế. Xuất phát từ bế tắc chính trị tại Quốc hội về dự luật ngân sách, những tác động nhanh chóng lan rộng vào đời sống hàng ngày của hàng triệu người dân, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp lớn và nhỏ, đặc biệt là các nền kinh tế địa phương phụ thuộc nhiều vào chi tiêu của chính phủ.

Bế tắc chính trị và tác động tức thì

Nguyên nhân cốt lõi nằm ở sự bất đồng kéo dài giữa hai đảng về việc duy trì các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế. Phe Dân chủ kiên quyết bảo vệ các chương trình này, trong khi phe Cộng hòa giữ lập trường phản đối. Sự bế tắc này đã dẫn tới việc chính phủ liên bang ngừng hoạt động một phần, khiến hàng trăm nghìn nhân viên liên bang phải nghỉ việc không lương. Khi thu nhập hộ gia đình giảm, các lĩnh vực như nhà hàng, du lịch và giải trí nhanh chóng chứng kiến sự sụt giảm mạnh trong chi tiêu của khách hàng. Các quy trình vay vốn và hoàn thuế bị đình trệ, tạo ra những khoảng trống tài chính cho các chủ doanh nghiệp nhỏ vốn trông cậy vào dịch vụ chính phủ kịp thời.

Một ví dụ điển hình là Grand Richardson, người sáng lập Panjia Selection – công ty nhập khẩu rượu vang tại Texas. Ông không thể hoàn tất khoản vay lớn từ Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ và vẫn đang chờ khoản hoàn thuế 10.000 đô la từ quý trước. Kế hoạch ra mắt sản phẩm mới với đối tác ở California bị trì hoãn do chưa được phê duyệt nhãn chai, trong khi nghĩa vụ đóng 20.000 đô la thuế nhập khẩu vẫn phải thực hiện đúng hạn. Richardson chia sẻ rằng tình trạng đóng cửa đang bóp nghẹt khả năng tăng trưởng, làm nổi bật sự bất cân xứng khi doanh nghiệp nhỏ gánh nặng tài chính mà không nhận được hỗ trợ kịp thời.

Khó khăn của doanh nghiệp địa phương

Hiệu ứng lan tỏa của shutdown ăn sâu vào các cộng đồng phụ thuộc vào nhân viên chính phủ. Tại Washington, ông Sh – chủ quán Market to Market trong tòa nhà Ronald Reagan – chứng kiến lượng khách giảm 20-30% kể từ đầu tháng. Vốn đã khó khăn sau đợt cắt giảm nhân sự liên bang trước đó, ông vẫn cố duy trì giờ làm cho nhân viên bằng cách tập trung vào chất lượng dịch vụ, nhưng thừa nhận sa thải có thể là điều không tránh khỏi nếu tình hình kéo dài. Dữ liệu từ OpenTable cho thấy số lượt đặt bàn ở Washington giảm 9% so với cùng kỳ năm ngoái, minh họa việc thu nhập bị gián đoạn nhanh chóng dẫn đến giảm chi tiêu trong các lĩnh vực nhạy cảm.

Tại North Carolina, bà Pam Anderson – chủ Ocean Sense K9 Resort ở Devil Hills – đối mặt với lượng đặt chỗ giảm mạnh: tháng 10 giảm 40%, tháng 11 giảm tới 60%, do khách hủy lịch vì không thể đi du lịch hoặc thiếu lương. Một gia đình hủy gửi hai chú chó khiến bà mất 500 đô la thu nhập. Vợ chồng Anderson buộc phải cắt giảm chi tiêu cá nhân và cân nhắc làm thêm ca đêm. Những câu chuyện này cho thấy shutdown len lỏi vào cả dịch vụ ngách như chăm sóc thú cưng, nơi khách hàng thường là nhân viên chính phủ nay bị đảo lộn.

Tác động đến quân đội và ngành chuyên biệt

Tại Alabama, bà Fr Bonden – chủ một quán ăn mới mở tại căn cứ quân sự Redstone Arsenal – buộc phải đóng cửa tạm thời khi lượng khách giảm từ 150 xuống chỉ còn 25-30 người mỗi ngày. Các nền kinh tế địa phương gắn với căn cứ quân sự hay trung tâm hành chính thường là nơi đầu tiên cảm nhận cú sốc, và phục hồi có thể đòi hỏi sự can thiệp từ cấp địa phương. Ngay cả dịch vụ giải trí và sức khỏe cũng chịu ảnh hưởng: ông Berg Jackson – chủ trung tâm thể thao và bơi lội ở Washington – báo cáo doanh thu giảm 40% khi nhiều nhân viên liên bang không còn khả năng chi trả. Ông vẫn gửi hướng dẫn tập tại nhà cho khách, nhưng chi phí vận hành tiếp tục tăng.

Căng thẳng leo thang và hệ quả rộng hơn

Ngày 28/10, Thượng viện thất bại lần thứ 13 trong việc thông qua dự luật ngân sách tạm thời do phe Cộng hòa hậu thuẫn, chỉ đạt 54/45 phiếu, không đủ 60 phiếu cần thiết. Không nghị sĩ Dân chủ nào bỏ phiếu ủng hộ, khiến hy vọng chấm dứt shutdown càng xa. Cùng lúc, liên minh từ nửa số bang và đặc khu Columbia kiện chính quyền về việc đình chỉ trợ cấp thực phẩm SNAP, ảnh hưởng khoảng 42 triệu người. Bộ Nông nghiệp Mỹ từ chối sử dụng 5 tỷ đô la quỹ dự phòng, đổ lỗi cho thiếu sự ủng hộ từ phe Dân chủ. Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Charles Commer cho biết sẽ trình dự luật cấp ngân sách cho SNAP, song phản ứng từ phe Cộng hòa vẫn chưa rõ.

Ngành hàng không cũng rơi vào hỗn loạn khi Bộ trưởng Giao thông Xindfi cảnh báo tình trạng chậm trễ và hủy chuyến tăng cao do thiếu nhân viên kiểm soát không lưu. Nhiều nhân viên phải làm việc không lương hoặc nghỉ việc, dẫn đến sự cố như chuyến bay Los Angeles–Auckland bị tạm dừng gần 2 giờ vào ngày 26/10. Những gián đoạn này không chỉ ảnh hưởng du lịch mà còn chuỗi cung ứng, đẩy chi phí logistics lên và tác động thương mại quốc tế.

Kết luận

Shutdown đang tạo ra những vết nứt sâu trong nền kinh tế Mỹ, từ giảm chi tiêu cá nhân đến đình trệ hoạt động kinh doanh, có thể kéo dài hàng tháng sau khi mọi thứ trở lại bình thường. Những câu chuyện từ nhiều ngành nghề cho thấy tác động rộng khắp và liên kết chặt chẽ của sự kiện này. Với diễn biến mới tại Thượng viện và vụ kiện SNAP, câu hỏi đặt ra là liệu các bên có tìm được điểm chung trước khi thiệt hại trở nên khó lường. Khi Tổng thống Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, cả nước Mỹ và thế giới đang dõi theo những biến động mới, đặc biệt là với Trung Quốc, nơi sự trở lại này báo hiệu căng thẳng gia tăng.