Trong thời gian gần đây, cộng đồng tài chính Việt Nam liên tục bàn luận về Quyết định 3168 của Bộ Tài chính – một sáng kiến mang tính chiến lược nhằm tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư và phát triển ngành quản lý quỹ. Động thái này diễn ra đúng thời điểm thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, đánh dấu sự ghi nhận quốc tế lớn hơn. Tuy nhiên, ý nghĩa thực sự không chỉ nằm ở việc nâng hạng, mà còn ở cách các nhà đầu tư trong nước, cả tổ chức lẫn cá nhân, sẽ thích ứng để tận dụng cơ hội mới.

Bước ngoặt chiến lược cho thị trường

Việc ban hành Quyết định 3168 thể hiện nỗ lực có chủ đích nhằm chuyển đổi thị trường vốn Việt Nam từ mô hình bị chi phối bởi hoạt động ngắn hạn, mang tính đầu cơ của nhà đầu tư cá nhân sang một hệ sinh thái cân bằng hơn với sự tham gia mạnh mẽ của các nhà đầu tư tổ chức. DFVN – một công ty quản lý quỹ hàng đầu – nhấn mạnh rằng đây không chỉ là thay đổi về thủ tục mà là bản kế hoạch cho tăng trưởng bền vững. Bằng cách khuyến khích phát triển các quỹ đầu tư và nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp, quyết định này hướng tới việc dẫn vốn vào các khoản đầu tư dài hạn, hiệu quả.

Trong thập kỷ qua, thị trường chứng khoán Việt Nam mang lại mức lợi nhuận trung bình 12–15% mỗi năm. Tuy nhiên, thống kê cho thấy khoảng 95% nhà đầu tư cá nhân thua lỗ hoặc hòa vốn, thường rời bỏ thị trường sau khoảng hai năm. Tỷ lệ bỏ cuộc cao này phản ánh khoảng cách giữa tiềm năng thị trường và năng lực nhà đầu tư, cho thấy nhu cầu cấp thiết về lập kế hoạch tài chính và quản trị rủi ro tốt hơn.

Trao quyền cho nhà đầu tư cá nhân thông qua quỹ

Một trong những mục tiêu cốt lõi của Quyết định 3168 là giúp nhà đầu tư cá nhân tiếp cận lợi ích của thị trường thông qua quản lý quỹ chuyên nghiệp. Đầu tư qua quỹ không chỉ mang lại đa dạng hóa và sự giám sát chuyên môn, mà còn gián tiếp nâng cao kiến thức tài chính cho nhà đầu tư. Các chuyên gia DFVN cho rằng cách tiếp cận này giúp cá nhân xây dựng kế hoạch tài chính thực tế và đạt mục tiêu cá nhân một cách đáng tin cậy hơn so với giao dịch tự phát.

Hiện nay, hộ gia đình Việt Nam phân bổ phần lớn tài sản vào tiền gửi ngân hàng – một kênh an toàn nhưng lợi nhuận thấp. Trong khi đó, ở các thị trường phát triển, tỷ trọng tài sản cá nhân đầu tư vào cổ phiếu và quỹ cao hơn nhiều. Việc dịch chuyển một phần tiền gửi sang các khoản đầu tư được quản lý chuyên nghiệp có thể giúp cá nhân đạt lợi nhuận cao hơn, đồng thời đóng góp vào tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Xây dựng nguồn vốn cho phát triển kinh tế

Ngoài lợi ích cá nhân, một cơ sở nhà đầu tư trưởng thành hơn có thể cung cấp nguồn vốn dồi dào cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Khi nhà đầu tư cá nhân hiểu rõ bản chất dài hạn của thị trường cổ phiếu và tin tưởng vào các nhà quản lý quỹ, họ sẽ sẵn sàng cam kết vốn trong thời gian dài. Sự ổn định này giúp doanh nghiệp lập kế hoạch và đầu tư một cách tự tin, thúc đẩy đổi mới và mở rộng.

DFVN kỳ vọng rằng khi niềm tin tăng lên, nhà đầu tư cá nhân sẽ vượt qua tâm lý "thử" – thường được mô tả là "chơi chứng khoán" – để hướng tới đầu tư chiến lược thực sự. Sự thay đổi văn hóa này là cần thiết để làm sâu thị trường và hỗ trợ mục tiêu nâng hạng của Việt Nam.

Nâng cao chất lượng và minh bạch thị trường

Tác động lớn thứ ba của Quyết định 3168 là cải thiện chất lượng thị trường thông qua tăng cường sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức. Khi tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức và quỹ đầu tư tăng, động lực thị trường có xu hướng ổn định và minh bạch hơn. Nhà đầu tư chuyên nghiệp thường tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng, tuân thủ quy định và tập trung vào giá trị dài hạn, giảm tác động của biến động đầu cơ.

Cấu trúc thị trường cân bằng hơn có thể hạn chế những biến động giá mạnh vốn thường thấy. Chỉ trong vài tuần gần đây, chỉ số chứng khoán Việt Nam đã tăng và giảm mạnh, thử thách tâm lý nhà đầu tư. Nhiều người, vì sợ bỏ lỡ cơ hội, đã tham gia mà không chuẩn bị đầy đủ, dẫn đến thua lỗ. Với sự hiện diện mạnh hơn của tổ chức, biến động này có thể được giảm thiểu, tạo môi trường lành mạnh hơn cho mọi thành phần.

Hướng tới 2030

Quyết định 3168 phù hợp với lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, được nêu trong Nghị quyết 2014 của Chính phủ. Tầm nhìn này bao gồm đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, hoàn thiện khung pháp lý và xây dựng văn hóa đầu tư thông minh. Các sáng kiến giáo dục như chuỗi hội thảo "Đầu tư thông minh" do DFVN hỗ trợ đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị cho cả nhà đầu tư mới và giàu kinh nghiệm công cụ để thích ứng với điều kiện thị trường đang thay đổi.

Sự kiện "Đầu tư thông minh" lần thứ hai dự kiến diễn ra vào tháng 11/2025 tại TP. Hồ Chí Minh, sau thành công của lần đầu tại Hà Nội. Các chương trình như vậy nhằm thu hẹp khoảng cách kiến thức, thúc đẩy tư duy chiến lược và khuyến khích thói quen đầu tư kỷ luật, phù hợp hoàn toàn với mục tiêu của Quyết định 3168.

Kết luận

Việt Nam đang ở thời điểm then chốt trong quá trình phát triển thị trường vốn. Quyết định 3168 mang đến khuôn khổ để thay đổi hành vi nhà đầu tư, tăng cường sự tham gia của tổ chức và xây dựng hệ sinh thái tài chính bền vững hơn. Đối với nhà đầu tư cá nhân, việc tiếp cận quản lý quỹ chuyên nghiệp không chỉ giúp nâng cao lợi nhuận mà còn tạo sự tự tin khi tham gia thị trường. Đối với nền kinh tế, điều này hứa hẹn nguồn vốn sâu và ổn định hơn để thúc đẩy tăng trưởng. Khi hướng tới năm 2030, thách thức sẽ là đảm bảo tầm nhìn chiến lược này được hiện thực hóa thành thay đổi cụ thể và lâu dài.