Cuối tháng 10 vừa qua, bức tranh địa chính trị thế giới chứng kiến một bước leo thang đáng kể khi Nga công khai chứng minh khả năng vận hành của hàng loạt hệ thống vũ khí chiến lược tiên tiến. Những diễn biến này đã khiến Washington và các thủ đô NATO phải lo ngại, buộc giới hoạch định quân sự phương Tây phải đánh giá lại những giả định về năng lực của Moscow.

Kho vũ khí chiến lược mới của Nga đi vào thực tế

Ngày 31 tháng 10, tại lễ tổng kết một lễ hội quốc tế tôn vinh các dân tộc Nga và CIS, Thư ký Hội đồng An ninh Nga Nikolai Patrushev nhắc lại thông điệp mà Tổng thống Vladimir Putin từng đưa ra năm 2018: các loại vũ khí chiến lược thế hệ mới của Nga là có thật và đã hoạt động. Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu nhấn mạnh không có gì bất ngờ về những hệ thống này, bao gồm tên lửa hành trình động cơ hạt nhân Burevestnik và phương tiện ngầm không người lái chạy bằng năng lượng hạt nhân Poseidon. Những phát biểu này được đưa ra ngay sau hàng loạt thông báo từ các lãnh đạo quân sự hàng đầu của Nga.

Tổng thống Putin gần đây xác nhận đã thử nghiệm thành công hệ thống Poseidon, gọi đây là một thành tựu lớn. Cuộc thử nghiệm đánh dấu lần đầu kích hoạt lò phản ứng hạt nhân trên phương tiện sau khi phóng từ tàu ngầm. Putin khẳng định Poseidon mạnh hơn đáng kể so với các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa tiên tiến nhất hiện nay. Trước đó, Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov báo cáo đã hoàn tất thử nghiệm tên lửa Burevestnik với tầm bắn không giới hạn nhờ động cơ hạt nhân. Trong một thử nghiệm, tên lửa này bay 15 giờ, vượt 14.000 km.

Từ hoài nghi đến tái tính toán chiến lược

Khi Putin lần đầu công bố sáu loại siêu vũ khí chiến lược vào năm 2018, nhiều chuyên gia phương Tây cho rằng đó chỉ là tuyên truyền hoặc dự án phi thực tế. Thách thức thu nhỏ lò phản ứng hạt nhân để lắp vào tên lửa hành trình bị coi là gần như không thể vượt qua. Nay, với các thử nghiệm thành công liên tiếp, Nga gửi thông điệp rõ ràng: các hệ thống này đã vận hành, và phương Tây buộc phải nghiêm túc tính đến. Hệ quả đối với an ninh toàn cầu rất sâu sắc, khi những vũ khí này có thể vượt qua các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có và thay đổi cán cân chiến lược.

Chiến sự Ukraine leo thang

Song song với các thử nghiệm vũ khí, chiến sự tại Ukraine vẫn diễn ra ác liệt. Báo cáo cho thấy giao tranh khốc liệt ở nhiều khu vực, quân Nga tiến sâu ở các điểm trọng yếu. Tại Novo Pavlovka, quân Nga đã tới ngoại ô phía nam Rodonz, trong khi tình hình ở Poksk Minograd trở nên nguy cấp cho lực lượng Ukraine. Video từ Bộ Quốc phòng Nga ghi lại cảnh binh sĩ Ukraine bị UAV tấn công khi rút chạy qua cánh đồng.

Ở Kansansk, bộ binh Nga tiến xa hơn về phía nam, kiểm soát các vị trí phía đông sông Oskil. Petro Pavlovka và Kurilovka gần như sụp đổ, làm thế phòng thủ của Ukraine thêm khó khăn. Ukraine có một số thắng lợi như tái chiếm Stepnohisk ở Zaporizhia, nhưng so với bước tiến của Nga thì rất hạn chế.

Chiến thuật và chiến tranh UAV

Tại mặt trận Kherson, Nga mở chiến dịch trên đảo Karantini, triển khai trinh sát và tấn công các vị trí Ukraine. Ở Pokrovsk, lực lượng đặc nhiệm Ukraine đã thử giải cứu đơn vị bị mắc kẹt bằng trực thăng UH-60, đổ bộ sau phòng tuyến Nga. Tuy nhiên, các đợt tấn công bằng UAV của Nga đã loại bỏ toàn bộ nhóm 11 người, cho thấy hiệu quả sát thương cao của UAV trong chiến tranh hiện đại.

Phân tích định vị địa lý chi tiết cho thấy lực lượng đặc nhiệm Ukraine bị đánh chặn và tiêu diệt ở nhiều điểm, từ bìa rừng tới khu công nghiệp. Việc không thể rút quân sống sót nhấn mạnh rủi ro của các cuộc xâm nhập sâu mà không có tuyến rút an toàn.

Áp lực chiến lược và khó khăn của Ukraine

Quân Nga tiến ở Liman, Seversk, hướng tới Dnipropetrovsk, với áp lực gia tăng trên hầu hết các mặt trận, ngoại trừ Kherson và Sumy tương đối yên ắng. Chiến lược tạo nhiều "vạc dầu" – vùng bao vây – của Moscow đang phát huy tác dụng, gây tổn thất tiêu hao rộng khắp. Lực lượng dự bị của Ukraine bị căng mỏng, trong khi tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng do đào ngũ và di cư. Có báo cáo ít nhất 100.000 thanh niên Ukraine đã rời đất nước gần đây, làm khó khăn thêm cho việc bổ sung quân số.

Tổng hợp các diễn biến cho thấy nguy cơ sụp đổ hoàn toàn của phòng tuyến Ukraine nếu xu hướng này tiếp diễn. Nga đang củng cố thành quả và duy trì áp lực, trong khi Ukraine chật vật vá lỗ hổng với nguồn lực cạn kiệt.

Kết luận: Giai đoạn mới của xung đột

Việc Nga chứng minh năng lực vũ khí chiến lược tiên tiến và duy trì áp lực trên chiến trường báo hiệu một giai đoạn mới trong đối đầu với phương Tây. Các thử nghiệm thành công những hệ thống từng bị coi là bất khả thi thách thức giả định lâu nay về giới hạn công nghệ và răn đe chiến lược. Trên thực địa, chiến tranh tiêu hao đang bào mòn khả năng kháng cự của Kyiv, trong khi Moscow tận dụng cả công cụ truyền thống lẫn phi truyền thống để đạt mục tiêu.

Đối với NATO và Mỹ, những diễn biến này đòi hỏi đánh giá lại thế phòng thủ và kế hoạch dự phòng. Sự giao thoa giữa vũ khí chiến lược hiện đại và bước tiến quân sự liên tục đánh dấu một giai đoạn nguy hiểm, khó lường của xung đột, với tác động an ninh toàn cầu vượt xa phạm vi Ukraine.