Cuối tháng 10, Ukraina phải hứng chịu một trong những đợt tấn công quân sự dữ dội và phối hợp quy mô nhất kể từ khi xung đột với Nga bùng nổ. Các đòn đánh nhằm vào hạ tầng năng lượng trọng yếu đã khiến nhiều khu vực chìm trong bóng tối, giao thông tê liệt và liên lạc bị cắt đứt. Đây không chỉ là màn phô diễn hỏa lực mà còn là một bước đi tính toán kỹ lưỡng của Moskva nhằm gia tăng áp lực tâm lý và định hình lại câu chuyện trên chiến trường.

Đòn tấn công hạ tầng năng lượng quy mô lớn

Ngày 31/10, truyền thông Nga đưa tin Ukraina vừa trải qua một cuộc tấn công chưa từng có vào hệ thống năng lượng. Đợt tấn công sử dụng kết hợp UAV và tên lửa, gồm Kalibr, Kinzhal và Iskander, đánh trúng nhiều nhà máy điện và cơ sở hạ tầng khí đốt. Các mục tiêu gồm nhà máy nhiệt điện Burshtyn và Kalush ở Ivano-Frankivsk, Dobrotvir ở Lviv, Ladizhyn ở Vinnytsia, thủy điện Dnipro tại Zaporizhzhia. Dù không phải tất cả đều chịu thiệt hại chí mạng, tác động tổng thể đủ nghiêm trọng để khiến đường sắt dừng chạy và internet, sóng di động bị gián đoạn diện rộng.

Các blogger quân sự nhấn mạnh khu vực Sơchi và các trạm biến áp ở tây Ukraina là trọng điểm, do vai trò chiến lược trong truyền tải năng lượng xuyên châu Âu. Nhiều chuyên gia cảnh báo các đợt tấn công UAV và tên lửa hàng ngày có thể tiếp tục làm suy yếu khả năng chống chịu của hạ tầng năng lượng Ukraina.

Lời mời chưa từng có của ông Putin tới giới truyền thông

Giữa lúc leo thang quân sự, Tổng thống Vladimir Putin bất ngờ tuyên bố các cụm quân lớn của Ukraina đã bị bao vây tại hai khu vực trọng yếu, và Nga sẵn sàng tạm ngừng giao tranh vài giờ để cho phép phóng viên, kể cả người Ukraina, vào chứng kiến thực tế. Bộ Quốc phòng Nga cam kết mở hành lang an toàn 5–6 giờ cho báo chí quốc tế, bảo đảm an toàn cho cả phóng viên và binh sĩ Nga.

Giới phân tích coi đây là một "đòn kép" tinh vi: vừa làm suy giảm uy tín của Kiev trước phương Tây, vừa gieo nghi ngờ và lo sợ trong nội bộ Ukraina. Chỉ vài ngày trước, Tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn khẳng định tình hình trong tầm kiểm soát, nhưng thực địa cho thấy Nga đã tập trung 27.000 quân, 100 xe tăng và 160 khẩu pháo quanh các thành phố trọng điểm. Lời mời của Moskva nhằm thách thức trực diện câu chuyện mà Kiev đang xây dựng, với dự đoán Ukraina sẽ từ chối, qua đó khơi dậy nghi vấn về khả năng bảo vệ binh sĩ bị bao vây.

Chiến lược chiến tranh tâm lý

Các nhà quan sát quân sự nhận định đề xuất của ông Putin đánh thẳng vào điểm yếu của ông Zelensky – chú trọng hình ảnh hơn thực tế chiến trường. Việc Kiev dồn lực vào Popros mà bỏ qua các hướng tấn công quan trọng khác được coi là sai lầm chiến lược, bị Nga tận dụng triệt để. Lời mời giới truyền thông không chỉ là chiêu PR mà còn là một phần của chiến lược tâm lý nhằm bào mòn tinh thần và đặt dấu hỏi về quyết định lãnh đạo.

Nhà báo, chuyên gia địa chính trị người Phần Lan Janus Putkonen nhấn mạnh tính độc đáo của quyết định này, coi đây là cơ hội để thế giới chứng kiến sự thật tại hiện trường. Ông cho rằng việc Nga sẵn sàng ngừng bắn để báo chí tiếp cận thể hiện kỷ luật và thiện chí giải quyết xung đột. Câu chuyện này đặt Nga vào vị thế minh bạch, đối lập với cách phương Tây mô tả chiến tranh.

Gánh nặng kinh tế với Ukraina và phương Tây

Song song với diễn biến chiến trường, thực tế kinh tế cũng đầy áp lực. Theo ước tính từ tạp chí The Economist được truyền thông Nga dẫn lại, Ukraina có thể cần tới 389 tỷ USD để duy trì quốc phòng và vận hành đất nước trong 4 năm tới. Phần lớn số tiền này sẽ phải đến từ châu Âu, với EU dự kiến đóng góp 328 tỷ USD và Anh 61 tỷ USD. Chi tiêu quốc phòng đã tăng trung bình 20% mỗi năm kể từ khi xung đột bùng nổ.

Phía Nga nhiều lần cảnh báo việc phương Tây tiếp tục viện trợ quân sự sẽ cản trở tiến trình hòa bình và kéo NATO sâu hơn vào xung đột. Ngoại trưởng Sergey Lavrov khẳng định mọi lô hàng vũ khí cho Ukraina sẽ là mục tiêu hợp pháp, trong khi Điện Kremlin nhấn mạnh việc bơm vũ khí chỉ làm gia tăng căng thẳng khu vực.

Tín hiệu địa chính trị rộng hơn

Căng thẳng không chỉ giới hạn ở Ukraina. Cuối tháng 10, máy bay ném bom chiến lược Nga suýt xâm phạm không phận Nhật Bản, trùng thời điểm chuẩn bị diễn ra cuộc gặp giữa Thủ tướng mới của Nhật Sanae Takaichi và cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Giới quan sát coi đây là lời cảnh báo gửi tới Tokyo, cho rằng nếu quan hệ Mỹ-Nga không có đột phá, quan hệ Moskva-Tokyo sẽ khó ấm lên.

Nhật Bản đã điều tiêm kích giám sát máy bay Nga, gồm cả oanh tạc cơ mang vũ khí hạt nhân, bay dọc không phận ven biển. Sự việc này cho thấy Nga sẵn sàng phô diễn sức mạnh và ảnh hưởng vượt xa chiến trường Ukraina.

Kết luận

Diễn biến cuối tháng 10 cho thấy sự đan xen phức tạp giữa hỏa lực quân sự, chiến tranh tâm lý và áp lực kinh tế trong xung đột Nga-Ukraina. Các đòn tên lửa đã làm tê liệt hạ tầng của Ukraina, trong khi lời mời giới truyền thông của ông Putin nhằm định hình lại nhận thức ở cả hai phía. Khi Ukraina đối mặt với gánh nặng tài chính khổng lồ và thách thức chiến lược, cuộc chiến tiếp tục lan rộng ảnh hưởng sang châu Âu và châu Á, báo hiệu kết quả của nó sẽ định hình địa chính trị toàn cầu trong nhiều năm tới.