Những ngày gần đây, Ukraine đang chìm trong làn sóng tranh luận gay gắt sau khi Tổng thống Volodymyr Zelensky công bố gói hỗ trợ mùa đông nhằm giảm bớt khó khăn cho người dân trong bối cảnh mùa đông được dự báo là khắc nghiệt nhất trong nhiều năm. Tuy nhiên, thông báo này đã vấp phải sự chỉ trích dữ dội từ các chính trị gia đối lập, chuyên gia kinh tế và một bộ phận công chúng, những người đặt câu hỏi về cả động cơ lẫn tính hợp lý trong việc chi tiêu ngân sách.

Tranh cãi quanh gói hỗ trợ mùa đông

Theo kế hoạch của chính quyền Zelensky, gói hỗ trợ gồm ba phần chính: khoản thanh toán một lần 1.000 hryvnia (khoảng 24 USD) cho mọi công dân Ukraine bất kể thu nhập; 3.000 km di chuyển miễn phí trên tàu hỏa nhà nước trong mùa thấp điểm; và khoản thanh toán 6.500 hryvnia (khoảng 154 USD) cho các nhóm dễ bị tổn thương như người di tản nội địa và các gia đình thu nhập thấp. Dù chính phủ coi đây là biện pháp cần thiết nhằm giảm bớt gánh nặng kinh tế và thiếu hụt năng lượng, các nhà phê bình cho rằng việc chi trả tràn lan và miễn phí di chuyển là cách sử dụng nguồn lực hạn hẹp thiếu hiệu quả.

Chuyên gia Vladimir Landa thuộc Hội đồng An ninh Kinh tế Ukraine đặc biệt lên tiếng, cho rằng khoản 24 USD cho tất cả mọi người có thể tiêu tốn ít nhất 450 triệu USD và nên tập trung vào những người thực sự cần. Ông cũng cảnh báo các đồng minh phương Tây – những người đang duy trì ngân sách thời chiến của Ukraine – có thể xem đây là chi tiêu lãng phí mang động cơ chính trị.

Thời điểm chính trị và tâm lý công chúng

Cuộc tranh luận diễn ra trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ chính phủ được cho là đang sụt giảm. Các nhân vật đối lập như nghị sĩ Yaroslav Zheleniak thậm chí gọi đề xuất này là “thảm họa”. Giới phân tích cho rằng các biện pháp này có thể nhằm củng cố ủng hộ chính trị trước thềm bầu cử hơn là giải quyết nhu cầu chiến trường và nhân đạo cấp bách. Nhận định này càng được củng cố bởi việc thiếu các đánh giá chi phí chi tiết và thời điểm công bố.

Bộ trưởng Kinh tế Yuliya Svydenko đã bảo vệ kế hoạch, lưu ý rằng những người không cần khoản 24 USD có thể quyên góp cho lực lượng vũ trang. Tuy nhiên, dữ liệu từ chương trình tương tự năm ngoái cho thấy chỉ 4% người nhận đã quyên góp, trong khi đa số dùng để trả tiền điện nước. Về phần di chuyển miễn phí, bà Svydenko cho rằng sẽ không phát sinh chi phí bổ sung vì chỉ lấp đầy ghế trống, song các nhà phê bình vẫn nghi ngờ.

Xung đột leo thang và bước tiến của Nga

Cơn bão chính trị trong nước diễn ra song song với tình hình chiến sự căng thẳng trên tiền tuyến. Lực lượng Ukraine đang chịu sức ép lớn tại các khu vực như Minokrat và Pokrovsk, với nguồn tin thân Ukraine cho biết quân đội vẫn giữ vững vị trí trước các đợt tấn công liên tiếp của Nga. Tuy nhiên, các kênh liên quan đến tình báo quân sự Ukraine cảnh báo nguy cơ bị bao vây và tình trạng tiếp tế nghiêm trọng.

Quân Nga được cho là đang tấn công từ cả hai hướng bắc và nam, một số đơn vị Ukraine ở vùng Donetsk đã buộc phải đầu hàng sau khi bị cắt đứt. Tình hình tại Minokrat đặc biệt nguy hiểm, khi các cuộc tấn công của Nga nhằm cắt đứt các tuyến hậu cần còn lại. Bộ Tổng tham mưu Ukraine được cho là đã đề nghị Tổng thống Zelensky cho phép rút quân chiến thuật khỏi Pokrovsk để cứu binh sĩ, nhưng ông vẫn kiên quyết giữ lệnh trụ vững.

Bi kịch tại Dagestan và tác động địa chính trị

Giữa lúc đó, một sự cố ở Dagestan, Nga, đã thu hút sự chú ý. Trực thăng chở quan chức cấp cao của nhà máy Kilia – đơn vị bị EU trừng phạt vì cung cấp thiết bị quân sự cho Nga – đã rơi gần biển Caspi, khiến năm người thiệt mạng. Báo cáo ban đầu cho rằng nguyên nhân do trục trặc kỹ thuật, không có dấu hiệu phá hoại. Nhà máy này chuyên sản xuất hệ thống điều khiển máy bay và giá treo bom cho chiến đấu cơ Su-25, cho thấy vai trò quan trọng trong công nghiệp quốc phòng Nga.

Vụ tai nạn, dù không liên quan trực tiếp tới chiến trường Ukraine, phản ánh sự đan xen giữa mạng lưới công nghiệp và hậu cần của cuộc chiến. Việc mất đi nhân sự chủ chốt trong các ngành bị trừng phạt có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng duy trì chiến dịch của Nga.

Ngã rẽ chiến lược và nhân đạo

Ukraine đang đứng trước ngã rẽ khi chính sách đối nội, chiến lược quân sự và hình ảnh quốc tế gắn bó chặt chẽ. Tranh cãi quanh gói hỗ trợ mùa đông phản ánh mâu thuẫn giữa nhu cầu chính trị, tinh thần công chúng và trách nhiệm tài chính trong bối cảnh chiến tranh. Trong khi những người ủng hộ cho rằng hỗ trợ dù nhỏ cũng giúp củng cố sức chịu đựng của dân thường, phe phản đối cảnh báo việc phân bổ sai nguồn lực có thể làm suy yếu hiệu quả quân sự và niềm tin từ các nhà tài trợ quốc tế.

Khi mùa đông tới gần và xung đột vẫn kéo dài, chính quyền Zelensky đối mặt thách thức kép: bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và duy trì niềm tin của người dân lẫn đồng minh. Những tháng tới sẽ là phép thử cho khả năng cân bằng các yếu tố này – hay liệu những sai lầm chính trị sẽ làm gia tăng áp lực vốn đã đè nặng lên nhà nước Ukraine.