Ngành thương mại điện tử tại Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về thu ngân sách, phản ánh cả sự mở rộng nhanh chóng của hoạt động kinh doanh trực tuyến lẫn việc tăng cường quản lý của cơ quan chức năng. Theo Chi cục Thuế Thương mại điện tử thuộc Tổng cục Thuế, số thuế thu từ các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử tăng đều qua các năm. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, tổng số thuế từ thương mại điện tử đạt khoảng 152 nghìn tỷ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ năm trước.

Tăng cường quản lý thuế trên nền tảng số

Cơ quan thuế đã triển khai nhiều giải pháp kịp thời nhằm quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh trên các nền tảng số. Một kết quả nổi bật là việc quản lý thuế đối với các nhà cung cấp nước ngoài. Tính đến hết tháng 9, đã có 176 nhà cung cấp nước ngoài, bao gồm các tập đoàn công nghệ lớn như Meta, Google, Netflix, TikTok, đăng ký kê khai và nộp thuế tại Việt Nam qua cổng thông tin điện tử dành riêng cho họ. Nhóm này đã nộp tổng cộng 328 triệu USD tiền thuế, tăng 42% so với cùng kỳ.

Sau khi Nghị định số 117 được ban hành, yêu cầu các sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán thực hiện khai và nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh, chỉ trong 2 tháng đã có 63 sàn tham gia. Tổng số thuế nộp thay đạt khoảng 1,07 nghìn tỷ đồng trong tháng 8 và 9, cho thấy hiệu quả của chính sách.

Bán hàng qua livestream và niềm tin người tiêu dùng

Bán hàng qua livestream tiếp tục là xu hướng nổi bật, phù hợp với thói quen tiêu dùng hiện nay. Gần đây, các phiên livestream xúc tiến tiêu thụ nông sản không chỉ có KOL, KOC mà còn có sự tham gia của lãnh đạo các bộ ngành, địa phương nhằm tạo niềm tin về chất lượng hàng hóa. Điều này xuất phát từ hàng loạt vụ bê bối liên quan đến hàng kém chất lượng bán qua livestream khiến người tiêu dùng thận trọng hơn.

Người tiêu dùng như chị Trang hiện chỉ mua từ cửa hàng uy tín, hạn chế mua qua livestream những mặt hàng giá trị thấp. Một số nhà bán hàng đã chuyển hướng xây dựng đội ngũ sáng tạo nội dung nội bộ để kiểm soát chất lượng và phát triển sản phẩm phù hợp hơn, giúp doanh thu tăng gấp bốn lần so với cùng kỳ.

Điều chỉnh thị trường và quy định pháp lý

Việc siết chặt xử lý hàng giả khiến thị trường thương mại điện tử trầm lắng hơn, ít các phiên livestream giá trị lớn, nhưng chất lượng hàng hóa đã cải thiện. Các chuyên gia vẫn đánh giá kênh bán hàng qua KOL, KOC có tiềm năng tăng trưởng mạnh, với tỷ lệ chuyển đổi cao gấp 3-5 lần so với hình thức khác. Luật Quảng cáo sửa đổi sẽ có hiệu lực từ đầu năm tới, quy định trách nhiệm nghiêm ngặt hơn với KOC, đặc biệt hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử lý hình sự.

Bối cảnh kinh tế rộng hơn

Ngoài thương mại điện tử, hãng hàng không United Airlines đã khai thác trở lại đường bay đến TP.HCM, nối chuyến qua Hồng Kông đến Los Angeles và San Francisco, mở rộng chiến lược tại khu vực Thái Bình Dương. Tại Hà Nội, lực lượng quản lý thị trường kiểm tra chất lượng và nguồn gốc hàng hóa tại Hội chợ Mùa thu lần thứ nhất.

Xuất khẩu gạo của Việt Nam dự kiến đạt 8 triệu tấn năm 2025, giữ vị trí thứ hai thế giới sau Ấn Độ, dù giảm 1 triệu tấn so với 2024 do thị trường Philippines tạm đóng cửa. Doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng gặp khó khăn về vốn do chưa được hoàn thuế VAT.

Chỉ còn chưa đầy 2 tháng nữa, quy định EUDR của EU sẽ có hiệu lực, yêu cầu truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt với các sản phẩm như cà phê, ca cao, gỗ, cao su. Hiện chỉ 11% doanh nghiệp Việt Nam tuân thủ, cho thấy thách thức nhưng cũng là cơ hội để đẩy mạnh chuyển đổi số, chuẩn hóa vùng nguyên liệu và hướng tới sản xuất xanh, sạch.

Bức tranh thương mại điện tử và xuất khẩu của Việt Nam cho thấy tầm quan trọng của việc thích ứng quy định, đổi mới công nghệ và xây dựng niềm tin người tiêu dùng để phát triển bền vững.