Những ngày cuối tháng 10, chiến trường miền Đông Ukraine đang bước vào giai đoạn căng thẳng và nguy hiểm bậc nhất kể từ khi xung đột bùng nổ. Thành phố Pokrovsk, vốn được xem là chốt phòng thủ trọng yếu của Kyiv tại Donbas, nay gần như đã bị quân Nga bao vây toàn diện. Tình hình này không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn tác động sâu sắc tới tâm lý và chính trị của cuộc chiến.

Vòng vây siết chặt quanh Pokrovsk

Theo các nguồn tin tiền tuyến, quân Nga do Tập đoàn quân Cận vệ số 2 từ phía bắc và Tập đoàn quân 51 từ phía đông dẫn đầu đã thực hiện một đòn gọng kìm cổ điển. Chiến thuật này đã cắt đứt hoàn toàn khả năng rút lui của lực lượng Ukraine về hướng tây qua hành lang Cristino, khiến khoảng 5.000 - 5.500 binh sĩ Ukraine bị kẹt lại trong thành phố và thị trấn vệ tinh Minoras. Bộ chỉ huy Nga được cho là đã kêu gọi các đơn vị Ukraine đầu hàng để tránh thương vong, nhưng Tổng thống Volodymyr Zelensky kiên quyết từ chối, hiểu rõ hậu quả chính trị thảm khốc nếu điều này xảy ra.

Các nhà quan sát quân sự so sánh tình hình hiện nay với Stalingrad năm 1942, khi quân Đức Quốc xã bị vây hãm và cắt đứt tiếp tế. Quân Ukraine tại Pokrovsk đang đối mặt với sự cô lập, nguồn tiếp tế cạn kiệt và hỏa lực pháo binh cùng UAV liên tục tấn công. Dù các thông báo chính thức vẫn khẳng định "tình hình khó khăn nhưng trong tầm kiểm soát", bản đồ chiến sự từ các nguồn thân Ukraine cho thấy quân Nga đã tiến sâu vào trung tâm đô thị và cắt đứt các tuyến tiếp viện trọng yếu.

Phản công tuyệt vọng và sai lầm chiến lược

Để đối phó vòng vây, Kyiv đã ra lệnh phản công liều lĩnh. Các đơn vị đặc nhiệm thuộc Tổng cục Tình báo Quốc phòng được điều động khẩn cấp tới Pokrovsk dưới quyền Trung tướng Kyrylo Budanov, với mục tiêu mở đường máu. Tuy nhiên, họ đã gặp phải sức kháng cự dữ dội khi các nhóm trinh sát và tấn công của Nga đã bám trụ sâu trong nhiều khu dân cư.

Một nguyên nhân nghiêm trọng dẫn đến tình thế này, theo các báo cáo điều tra, là sự chậm trễ của Bộ chỉ huy Ukraine hồi mùa hè. Khi Nga bắt đầu chiến dịch tấn công mới vào tháng 7/2025, giới lãnh đạo Kyiv lại tập trung ca ngợi chiến thắng ở Dobropillia với 18 ngôi làng được giành lại, mà xem nhẹ mối đe dọa đang hình thành ở Pokrovsk. Sự chậm trễ này khiến lực lượng phòng thủ không nhận được viện binh và trang bị kịp thời, rơi vào thế bị động hoàn toàn.

UAV Nga và sự sai lệch thông tin

Việc Nga sử dụng rộng rãi máy bay không người lái đã thay đổi cục diện chiến trường. Các đoàn xe tiếp tế của Ukraine liên tục bị UAV cảm tử phá hủy, khiến đạn dược và công tác cứu thương bị tê liệt. Nghiêm trọng hơn, một số lữ đoàn Ukraine bị cáo buộc báo cáo sai vị trí để tránh bị kỷ luật, dẫn đến đánh giá sai tình hình từ Bộ chỉ huy. Có những vị trí được ghi nhận là đang kiểm soát, nhưng thực tế đã bỏ trống hoặc chỉ còn vài binh sĩ bị thương.

Sự sai lệch thông tin này khiến các quyết định chiến thuật bị trì hoãn. Khi các đoàn thanh tra tới nơi, quân Nga đã củng cố quyền kiểm soát những khu vực then chốt. Vòng vây không còn là nguy cơ tiềm tàng mà đã trở thành hiện thực.

Tác động chiến lược rộng lớn

Nếu Pokrovsk thất thủ, hệ quả dây chuyền có thể xảy ra trên toàn mặt trận phía đông. Các chuyên gia cảnh báo rằng mất thành phố này sẽ đe dọa trực tiếp các cứ điểm Kramatorsk và Sloviansk, có thể dẫn đến sự sụp đổ của tuyến phòng thủ Donetsk. Quân Nga, vốn đã tiến công ở nhiều hướng khác như Dnipro và Svatove, sẽ tận dụng lỗ hổng để tiến sâu hơn về phía tây.

Ngoài tác động quân sự, tình hình nhân đạo cũng trở nên nghiêm trọng. Việc Nga liên tục tấn công hạ tầng năng lượng và hậu cần đã khiến nhiều thành phố miền Đông chìm trong bóng tối. Nếu xu hướng này tiếp diễn, làn sóng di tản lớn từ miền Trung và miền Đông sang miền Tây Ukraine có thể bùng phát trong mùa đông.

Trận chiến chính trị và tâm lý

Dù tình hình chiến sự xấu đi, truyền thông thân chính phủ Ukraine vẫn cố giữ giọng điệu lạc quan, nhấn mạnh tinh thần chiến đấu và khả năng phản công. Tuy nhiên, thực tế ở Pokrovsk lại là những đơn vị bị cô lập, tiếp tế cạn kiệt, pháo binh và UAV Nga bao phủ ngày đêm, và một thành phố đang chìm trong lửa đạn.

Việc Tổng thống Zelensky thừa nhận khó khăn nghiêm trọng tại Pokrovsk là bước ngoặt hiếm hoi so với thông điệp lạc quan trước đó. Quyết tâm giữ thành phố cho thấy tầm quan trọng cả về biểu tượng lẫn chiến lược. Nếu Pokrovsk thất thủ, nó có thể trở thành dấu mốc bi thảm của cuộc chiến – một "Stalingrad thế kỷ 21" nơi hàng nghìn binh sĩ Ukraine bị mắc kẹt trong vòng vây thép lạnh khép chặt từng giờ.

Trong những ngày tới, thế giới sẽ dõi theo xem liệu Ukraine có thể phá vỡ vòng vây hay Pokrovsk sẽ trở thành minh chứng cho sự khốc liệt của chiến tranh hiện đại, nơi tốc độ ra quyết định, kiểm soát bầu trời và thông tin chính xác quyết định số phận của cả một đạo quân.