Quyết định của Trung Quốc về việc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm không chỉ nhằm củng cố quyền kiểm soát nguồn cung khoáng sản chiến lược, mà còn được xem là động thái mạnh để buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump chú ý hơn đến quan hệ thương mại song phương. Động thái này diễn ra ngay trước thềm cuộc họp quan trọng của lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, khi Chủ tịch Tập Cận Bình cần thể hiện sức mạnh đối nội.

Đất hiếm là nguyên liệu thiết yếu cho các ngành công nghệ cao như sản xuất chip, robot, máy bay phản lực. Trung Quốc hiện chiếm phần lớn nguồn cung toàn cầu, nên việc hạn chế xuất khẩu lập tức gây lo ngại cho Mỹ, châu Âu và các tập đoàn công nghệ. Thị trường tài chính phản ứng tiêu cực, chứng khoán biến động, trong khi giá vàng 98 hôm nay, sjc giá vàng và giá vàng btmc hôm nay ghi nhận xu hướng tăng do nhà đầu tư tìm kênh trú ẩn an toàn.

Căng thẳng leo thang sau khi Mỹ tuyên bố sẽ áp thuế 100% với hàng hóa Trung Quốc. Đáp trả, Bắc Kinh đưa 5 công ty con của một hãng vận tải Hàn Quốc (có vốn Mỹ) vào danh sách trừng phạt và mở rộng kiểm soát đất hiếm ra cả ngoài lãnh thổ, buộc các nhà xuất khẩu trên thế giới xin giấy phép nếu sản phẩm có chứa đất hiếm từ Trung Quốc. Song song đó, Tổng thống Trump đe dọa ngừng nhập dầu ăn từ Trung Quốc và áp thêm hạn chế thương mại.

Các chuyên gia nhận định, Bắc Kinh muốn gửi thông điệp rằng Trung Quốc sẵn sàng dùng đất hiếm như “vũ khí” địa chính trị, bất chấp nguy cơ gây phản ứng ngược từ châu Âu và nhóm G7. Ủy viên thương mại EU đã cáo buộc Trung Quốc ‘vũ khí hóa’ nguồn cung này và kêu gọi phối hợp đối phó.

Trung Quốc tin rằng các biện pháp trừng phạt mới của Bộ Thương mại Mỹ là do phe cứng rắn trong chính quyền Trump thúc đẩy, trong khi ông Trump bận các vấn đề khác như đàm phán hòa bình ở Gaza. Vì vậy, Bắc Kinh muốn ông Trump trực tiếp can thiệp, thay vì để cấp dưới làm xấu quan hệ song phương.

Tuy nhiên, chiến lược này tiềm ẩn rủi ro lớn. Nếu Mỹ phản ứng mạnh, một cuộc chiến thương mại toàn diện có thể bùng phát, gây suy giảm tăng trưởng toàn cầu. Trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc đang chịu áp lực từ khủng hoảng bất động sản, giảm phát và xuất khẩu là động lực tăng trưởng hiếm hoi, thêm căng thẳng thương mại sẽ càng khó khăn. Diễn biến này cũng khiến giá vàng ngọc thắm, giá vàng 24k hôm nay và giá vàng sinh diễn được giới đầu tư quan tâm hơn, khi nhu cầu trú ẩn tăng.

Trên thị trường trong nước, trước lo ngại rủi ro thương mại Mỹ - Trung, nhiều người tìm đến vàng như tài sản an toàn. Các cửa hàng ghi nhận nhu cầu mua vàng miếng sjc 1 lượng giá bao nhiêu, giá vàng ta hôm nay và giá vàng bảo tín minh châu hôm nay tăng rõ rệt. Ngoài ra, giá vàng tây và giá vàng phú quý cũng biến động theo xu hướng chung, trong khi giá vàng kitco trực tuyến phản ánh sự tăng vọt của giá vàng thế giới.

Một số nhà phân tích cho rằng Trung Quốc đã chuẩn bị chính sách kiểm soát đất hiếm từ trước, chỉ chờ thời điểm phù hợp để áp dụng. Điều này phù hợp với chiến lược lâu dài của Bắc Kinh: kiểm soát nguyên liệu đầu vào chiến lược để phát triển công nghệ tiên tiến và hạn chế đối thủ tiếp cận.

Hiện vẫn chưa rõ ông Trump và ông Tập có gặp nhau bên lề hội nghị APEC tại Hàn Quốc cuối tháng này hay không. Nhưng với những diễn biến căng thẳng vừa qua, thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là thị trường vàng, sẽ tiếp tục theo sát từng bước đi của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.