Thị trường tài chính Việt Nam vừa chứng kiến một cú bơm thanh khoản chưa từng có từ Ngân hàng Nhà nước, với 51.000 tỷ đồng được tung ra, kéo lãi suất liên ngân hàng VNĐ xuống mức thấp kỷ lục 3,73%. Nhìn bề ngoài, đây dường như là tin vui: vốn vay rẻ hơn, doanh nghiệp dễ thở hơn, thị trường bất động sản và chứng khoán như được tiếp thêm sinh lực. Nhưng dưới lớp vỏ tích cực ấy, những người từng trải qua các chu kỳ khủng hoảng hiểu rằng đây có thể là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng.

Rủi ro tiềm ẩn sau dòng tiền rẻ

Khi ngân hàng trung ương bơm mạnh tiền vào thị trường, thường là dấu hiệu cho thấy hệ thống đang gặp vấn đề sâu sắc. Trong điều kiện bình thường, không ai cần đến biện pháp khẩn cấp như vậy. Cú bơm tiền khổng lồ này có thể nhằm ứng phó với tình trạng tắc nghẽn dòng vốn, nợ xấu gia tăng hoặc doanh nghiệp mất khả năng thanh toán. Lịch sử đã nhiều lần chứng minh: năm 2008, Mỹ hạ lãi suất để cứu bất động sản, kết quả là bong bóng vỡ gây khủng hoảng toàn cầu. Năm 2020–2021, các gói kích thích chống suy thoái do dịch bệnh đã dẫn tới lạm phát cao nhất trong 40 năm. Việt Nam hiện đang bước vào vòng xoáy tương tự, khi tiền rẻ tạo ra ảo giác an toàn và thịnh vượng nhưng thực chất lại che giấu sự bất ổn.

Lạm phát và sự mất giá âm thầm của tài sản

Với lãi suất chỉ 3,73% trong khi lạm phát duy trì quanh mức 5–6%, người gửi tiết kiệm đang mất sức mua mà không nhận ra. Sổ tiết kiệm vẫn ghi lãi đều đặn, nhưng giá trị thực của đồng tiền âm thầm giảm sút. Đây là "sự mất mát trong im lặng" khiến nhiều người lầm tưởng mình an toàn. Đối với doanh nghiệp, chi phí vay vốn thấp khuyến khích những dự án rủi ro, trong khi giới đầu cơ lại đổ vốn vào cổ phiếu đầu cơ, đất vùng ven, hay tiền số. Thay vì chảy vào sản xuất, dòng tiền bị hút vào các bong bóng giá trị ảo.

Hiệu ứng domino lên các tài sản dễ tổn thương

Dòng tiền rẻ thường làm méo mó giá trị tài sản, tạo ra những đợt tăng nóng ngắn hạn rồi lao dốc mạnh. Video chỉ ra tám loại tài sản đang trong vùng nguy hiểm: trái phiếu doanh nghiệp rủi ro cao, cổ phiếu penny và đầu cơ, bất động sản vùng ven và nông thôn, hàng xa xỉ, cùng các loại khác. Những tài sản này có thể tăng vọt khi tiền rẻ tràn vào nhưng sẽ sụp đổ khi dòng tiền quay đầu. Ví dụ, đất ngoại ô chưa có hạ tầng đã tăng gấp đôi, gấp ba chỉ trong vài tháng, hoàn toàn nhờ đầu cơ. Trên sàn chứng khoán, cổ phiếu doanh nghiệp yếu vẫn tăng phi mã nhờ vốn nóng, tạo nguy cơ thua lỗ nặng khi thị trường đảo chiều.

Bài học từ lịch sử trong và ngoài nước

Năm 1929, Mỹ chứng kiến làn sóng mua cổ phiếu vì tin rằng thị trường chỉ có thể đi lên, kết thúc bằng cú sập thảm khốc. Năm 2008, tín dụng rẻ thổi phồng bong bóng nhà đất cho tới khi vỡ, kéo nền kinh tế toàn cầu vào suy thoái. Việt Nam hiện đi trên con đường tương tự, với tốc độ và sự âm thầm khiến tình hình khó lường hơn. Sự nguy hiểm nằm ở chỗ các diễn biến này xảy ra nhanh và khó nhận biết cho tới khi khủng hoảng bắt đầu.

Tóm lại, cú bơm tiền kỷ lục có thể là liều thuốc tạm thời nhưng cũng là khởi đầu cho những biến động mạnh. Nhà đầu tư và người gửi tiết kiệm cần hiểu rằng tiền rẻ là con dao hai lưỡi, vừa mang lại sự dễ chịu ngắn hạn nhưng cũng gieo mầm cho bất ổn tương lai. Nhận thức rõ những động lực này là chìa khóa để bảo vệ tài chính cá nhân trong thời gian tới.