Trong vài tháng gần đây, thị trường chứng khoán Việt Nam mang đến cho nhà đầu tư một cảm giác khác lạ, khiến nhiều người phân vân giữa việc tiếp tục kỳ vọng hay chuyển sang tâm thế thận trọng. Dù các biểu đồ kỹ thuật dài hạn vẫn cho thấy xu hướng đi lên, diễn biến từng phiên giao dịch lại không còn sự hưng phấn như giai đoạn trước. Sự khác biệt giữa tín hiệu vĩ mô tích cực và diễn biến ngắn hạn đã tạo nên cuộc tranh luận sôi nổi.

Tâm lý thị trường thay đổi

Từ tháng 7 đến tháng 8, các phiên giao dịch tràn ngập dòng tiền mạnh mẽ, tâm lý hồ hởi và thanh khoản cao. Thế nhưng, kể từ tháng 9, tốc độ thị trường đã chậm lại rõ rệt. Hình ảnh ví von như một vận động viên marathon giảm nhịp chạy và nhịp thở để nhìn lại chặng đường phản ánh đúng giai đoạn này. Nhà đầu tư bắt đầu tự hỏi mình đang chạy vì điều gì, liệu đôi chân còn vững vàng, và đứng trước lựa chọn giữ niềm tin vào con sóng lớn hay bảo vệ thành quả.

Phiên sáng ngày 07/11 là minh chứng rõ nét cho sự thay đổi này. Thị trường giảm gần 20 điểm, thanh khoản xuống mức thấp đáng ngạc nhiên. Khối ngoại bán ròng gần 800 tỷ đồng, càng làm gia tăng tâm lý thận trọng. Động thái của dòng vốn ngoại thường có ảnh hưởng lớn đến tâm lý trong nước.

Góc nhìn của nhà đầu tư kỳ cựu

Anh Trần Hải, nhà đầu tư với hơn 20 năm kinh nghiệm, chia sẻ quan sát của mình. Từ đầu tháng 9, thanh khoản toàn thị trường giảm mạnh, đặc biệt ở nhóm ngân hàng, chỉ còn khoảng 1/6 so với cuối tháng 8. Sự co hẹp dòng tiền đã dẫn đến nhịp điều chỉnh từ đỉnh ngắn hạn khoảng 1780 điểm, hiện thị trường đang ở vùng hỗ trợ mạnh.

Anh Hải nhấn mạnh, trong quá khứ, các lần bật lên từ vùng hỗ trợ 1610–1620 thường rất nhanh và mạnh, nhất là khi nhóm chứng khoán tăng trần hàng loạt. Tuy nhiên, lần này, lực bật yếu hơn, dòng tiền cả bên mua lẫn bên bán đều giảm. Sự lưỡng lự này phản ánh tâm lý bất định về hướng đi tiếp theo.

Diễn biến theo ngành và cổ phiếu chủ chốt

Một tâm điểm được bàn luận nhiều là mã VIC thuộc nhóm Vin. Năm 2024, VIC giảm từ 76 xuống 40 nhưng thị trường vẫn vận động theo hướng riêng. Năm nay, VIC tăng gấp 5 lần từ đầu năm, tác động mạnh đến chỉ số do tỷ trọng lớn. Khi cổ phiếu trụ điều chỉnh, ảnh hưởng lan tỏa rất rõ.

Anh Hải cho rằng cần quan sát xem các nhóm ngành khác có chống lại được lực giảm chung hay không. Nếu có ngành đi ngược xu hướng, đó là tín hiệu tích cực. Ngược lại, nếu tất cả đều bị bán tháo, cần quản trị rủi ro chặt chẽ, giảm tỷ trọng cổ phiếu xuống mức thấp.

Góc nhìn lịch sử về các nhịp điều chỉnh

Nhìn lại năm 2006, dù xu hướng chung tăng mạnh, thị trường vẫn có nhịp điều chỉnh sâu từ khoảng 600 điểm xuống 398 điểm, giảm hàng chục phần trăm. Khi đó, nhiều người nghĩ thị trường đã vào downtrend, nhưng sau đó lại tăng lên 1100 điểm. Tương tự, đầu năm 2021, sau đợt tăng mạnh hậu COVID, thị trường có nhịp điều chỉnh nhanh và sắc hơn nhiều so với hiện tại.

Những ví dụ này cho thấy, điều chỉnh 10–15% trong uptrend là chuyện bình thường. Điều quan trọng là phân tích dòng tiền để đánh giá sức mạnh nền tảng của thị trường.

Cân bằng giữa hy vọng và thận trọng

Giai đoạn hiện tại đòi hỏi cách tiếp cận tinh tế. Chỉ số dài hạn và điều kiện vĩ mô vẫn tích cực, nhưng diễn biến thanh khoản và hành động của khối ngoại cần được theo dõi sát. Nhà đầu tư phải cân nhắc giữa khả năng thị trường hồi phục mạnh và nguy cơ điều chỉnh sâu hơn.

Với nhà đầu tư dài hạn, việc giữ cổ phiếu ở ngành có nền tảng tốt và theo dõi dòng tiền là hợp lý. Nhà đầu tư ngắn hạn có thể nên bảo vệ thành quả và giảm rủi ro cho đến khi tín hiệu rõ ràng hơn.

Cuối cùng, lựa chọn hy vọng hay thận trọng là quyết định cá nhân, phụ thuộc vào khẩu vị rủi ro, mục tiêu đầu tư và cách nhìn nhận thị trường. Khi thị trường chứng khoán Việt Nam đi qua giai đoạn bất định này, bài học từ các chu kỳ trước nhắc nhở rằng kiên nhẫn và chuẩn bị luôn là yếu tố then chốt.