Ngày 16/10, anh Hùng – một nhân viên kế toán ở TP HCM – đăng tin bán 2 lượng vàng miếng SJC mua từ vài năm trước trên một hội nhóm giao dịch vàng online. Chỉ sau một giờ, nhiều người liên hệ trực tiếp, trong đó có cả các đầu mối thu mua vàng, sẵn sàng trả 170 triệu đồng mỗi lượng – cao hơn giá niêm yết chính thức tới 20 triệu đồng. Anh Hùng nhanh chóng chốt giao dịch ngay trong ngày, bên mua tới tận nơi lấy hàng.

Không chỉ vàng miếng, trên các hội nhóm còn xuất hiện nhiều tin rao bán vàng nhẫn trơn 24K của các thương hiệu lớn như SJC, DOJI, Bảo Tín Minh Châu… với giá 160-165 triệu đồng mỗi lượng, cao hơn thị trường chính thức 5-10 triệu đồng. Ở chiều ngược lại, các đầu mối thu mua vàng miếng và vàng nhẫn 9999, thậm chí cả vàng 18K, cũng trả giá cao hơn vài triệu đồng/lượng so với giá tại tiệm, giao dịch nhanh gọn và số lượng lớn.

Các hội nhóm trao đổi vàng trên mạng xã hội thời gian gần đây tăng nhanh, có nhóm lên tới hàng trăm nghìn thành viên. Theo ông Huỳnh Trung Khánh – Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) – đây là hệ quả của tình trạng mất cân đối cung cầu kéo dài. Khi giá vàng biến động mạnh, nguồn cung chính thức khan hiếm, thị trường "chợ đen" càng hoạt động sôi nổi.

Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước chưa bán vàng miếng bình ổn, trong khi các doanh nghiệp không được cấp phép nhập khẩu, dẫn tới thiếu nguyên liệu. Dù đã có thông báo cấp quota nhập khẩu trở lại, việc này sẽ cần thời gian để triển khai.

Tâm lý tích trữ vàng không chỉ diễn ra ở Việt Nam. Giá vàng thế giới liên tục lập đỉnh, vượt 4.300 USD/ounce, khiến người dân nhiều nước đổ xô mua. Tại Việt Nam, nhiều tiệm vàng lớn treo biển "tạm hết hàng" hoặc giới hạn mua chỉ vài phân/người mỗi ngày. Một số khách sẵn sàng xếp hàng dài để mua được vài chỉ vàng.

Chị Nhung (TP HCM) cho biết, giá vàng hiện gấp đôi so với lúc chị mua năm ngoái nên rất nóng ruột. Bà Tuyết (Bình Thạnh) thì chuyển sang mua vàng 18K khi vàng 24K thường xuyên hết hàng, giá lại rẻ hơn 5-6 triệu đồng mỗi lượng.

VGTA cảnh báo giao dịch vàng trên thị trường chợ đen tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt nếu không có hóa đơn chứng từ. Ngân hàng Nhà nước khuyến cáo người dân chỉ mua bán vàng miếng SJC tại các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được cấp phép như SJC, DOJI, PNJ, Mi Hồng, Bảo Tín Minh Châu… Hiện cả nước có 22 ngân hàng và 16 doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh vàng miếng.

Theo Nghị định 88/2019, mua bán vàng miếng với đơn vị không có giấy phép có thể bị phạt cảnh cáo hoặc 10-20 triệu đồng nếu vi phạm nhiều lần. Doanh nghiệp vi phạm có thể bị phạt tới 300-400 triệu đồng. Riêng với nữ trang vàng, hiện chưa có quy định cấm mua bán.

Diễn biến giá vàng nóng và nguồn cung chính thức hạn chế đang khiến thị trường chợ đen trở thành kênh giao dịch sôi động, nhưng cũng đầy rủi ro cho nhà đầu tư và người mua.