Trung Quốc chuẩn bị biến động lớn trong nội bộ Đảng Cộng sản, có thể ảnh hưởng tới kinh tế và thị trường
Tuần tới, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (205 thành viên) sẽ họp toàn thể tại Bắc Kinh để thông qua kế hoạch phát triển 5 năm mới, định hướng kinh tế - xã hội tới năm 2030. Giới phân tích dự đoán đây sẽ là kỳ họp có quy mô thanh lọc chính trị lớn nhất trong thời kỳ của Chủ tịch Tập Cận Bình.
Dự kiến, khoảng 15 ủy viên Trung ương sẽ bị loại hoặc thay thế. Một người đã qua đời, 14 người khác bị cáo buộc vi phạm nghiêm trọng và sẽ mất chức. Trước đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc công bố 9 tướng lĩnh cấp cao bị tước tư cách đảng viên và quân nhân, mở đường cho việc loại khỏi Trung ương. Các cáo buộc chính thức liên quan tới tham nhũng tài chính, nhưng giới quan sát cho rằng đây còn là động thái loại bỏ đối thủ và củng cố quyền lực của ông Tập.
Danh sách có thể bị thanh lọc còn dài hơn, với 17 thành viên quân sự và dân sự vắng mặt tại các sự kiện lớn gần đây. Nhiều nhân vật cấp cao trong quân đội, công nghiệp quốc phòng, ngoại giao đã biến mất khỏi công chúng, làm dấy lên đồn đoán sẽ bị xử lý. Đây là bước tiếp nối các vụ cách chức quan chức cấp bộ và tỉnh, như cựu Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc hay cựu Ngoại trưởng Tần Cương.
Kỳ họp này cũng là thời điểm giữa nhiệm kỳ thứ ba của ông Tập. Theo thông lệ, người kế nhiệm cần ít nhất hai năm chuẩn bị, nhưng chuyên gia nhận định ông Tập khó công bố người thay thế, nhằm tránh suy giảm quyền lực. Ở tuổi 72, ông dường như muốn tiếp tục nắm quyền lâu dài, có thể tới suốt đời.
Về kinh tế, dự thảo kế hoạch 5 năm mới cho thấy Trung Quốc sẽ ưu tiên đầu tư các lĩnh vực chiến lược như trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn, năng lượng xanh. Chi tiêu hạ tầng cũng tăng mạnh, gồm đường sắt cao tốc, hệ thống kênh dẫn nước, thủy điện, điện hạt nhân và điện mặt trời. Đây là phần của chiến lược duy trì tăng trưởng, cải thiện năng lực cạnh tranh dài hạn đồng thời ổn định kinh tế ngắn hạn.
Giai đoạn 2026–2031 được coi là quan trọng với nhiều cột mốc: 2027 là 100 năm thành lập Quân Giải phóng Nhân dân, 2029 là 80 năm thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, và 2030 có thể là thời điểm GDP Trung Quốc vượt Mỹ theo một số dự báo. Những mục tiêu này khiến kế hoạch 5 năm tới trở nên then chốt cả về kinh tế lẫn chính trị.
Các chuyên gia cho rằng việc thanh lọc quy mô lớn và tập trung quyền lực có thể gây bất ổn nội bộ, ảnh hưởng tới niềm tin của quan chức, nhưng đồng thời giúp ông Tập kiểm soát chặt chẽ các lĩnh vực trọng yếu, từ quân sự đến kinh tế. Đối với thị trường tài chính và giá vàng, bất kỳ biến động chính trị lớn nào ở Trung Quốc – nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – đều có thể tác động mạnh tới tâm lý nhà đầu tư toàn cầu, đặc biệt khi quốc gia này đang hướng tới các ngành công nghệ cao và năng lượng sạch, vốn thu hút dòng vốn quốc tế.
Danh sách chính thức những người bị loại khỏi Trung ương sẽ được công bố sau khi kỳ họp kết thúc vào thứ Năm. Kế hoạch 5 năm sau đó sẽ trình lên Quốc hội Trung Quốc vào tháng 3 để phê duyệt.