Làm sao nền kinh tế của một quốc gia hay cả một châu lục có thể mất đi linh hồn? Đây không phải là câu chuyện về di tích, lịch sử, nghệ thuật hay văn học, mà là về khả năng sáng tạo, xây dựng, đổi mới và đảm bảo tương lai cho thế hệ sau. Ở Ý, Đức và khắp châu Âu, động cơ tăng trưởng đã ngừng hoạt động. Mô hình kinh tế dựa vào xuất khẩu, từng là niềm tự hào, dường như đã đến giới hạn. Ngày nay, mọi quốc gia đều muốn tăng trưởng nhờ xuất khẩu, nhưng nếu ai cũng bán thì ai sẽ mua? Hoa Kỳ, từng là nhà nhập khẩu lớn nhất thế giới, đang quay về bảo hộ. Trung Quốc sản xuất dư thừa và phải bán cả trong nước lẫn ra quốc tế với số lượng khổng lồ. Cuộc chơi đã thay đổi, và Ý cùng châu Âu phải nhanh chóng nhận ra rằng họ không thể tiếp tục dựa vào người khác để tiêu thụ sản phẩm.

Gần đây, Mario Draghi cảnh báo về thách thức tồn tại và sự suy thoái chậm chạp. Trớ trêu thay, chính ông cũng từng góp phần vào việc bán rẻ nước Ý. Câu hỏi thực sự không phải là có vấn đề hay không, mà là căn bệnh này sâu đến mức nào, và liệu Ý cùng châu Âu có đang trở thành bảo tàng ngoài trời đẹp nhất thế giới.

Marco Casario kể lại câu chuyện về những sự phản bội thầm lặng và các quyết định được đưa ra sau cánh cửa đóng kín, bắt đầu từ một 'cuộc ly hôn' đã phá vỡ tương lai của chúng ta. Đây không phải là kịch bản phim viễn tưởng, mà là lịch sử gần đây của Ý. Để hiểu rõ khủng hoảng hiện tại, cần nhớ lại 'phép màu' xưa: một quốc gia nghèo, vừa qua chiến tranh, bắt đầu xây dựng lại. Các nhà máy đầy công nhân trở thành trái tim của đất nước, sản xuất ô tô, dệt may, điện tử và bán cả trong nước lẫn quốc tế. Mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu đã tạo ra những kỳ tích kinh tế mà cha mẹ, ông bà chúng ta từng biết.

Ngày xưa, công việc trong nhà máy không chỉ là việc làm, mà là tấm vé vào tầng lớp trung lưu. Công nhân dây chuyền lắp ráp có thu nhập ổn định, nuôi được gia đình, khác hẳn nhiều công việc dịch vụ hiện nay. Sức mạnh công nghiệp này từng là nền tảng thịnh vượng của Ý. Nhưng qua nhiều thập kỷ, tài sản chiến lược bị bán rẻ, ngành công nghiệp suy yếu, và đất nước biến thành nơi mà tài nguyên quan trọng luôn trong tình trạng giảm giá. Sự suy thoái này không phải ngẫu nhiên mà là kết quả của chính sách và biến động kinh tế có chủ đích. Nếu không có tầm nhìn mới, Ý sẽ mất không chỉ sức mạnh kinh tế mà cả khả năng định hình tương lai.