Có một câu đùa rằng tỷ phú sẽ không cúi xuống nhặt tờ 100 đô vì họ kiếm được nhiều hơn chỉ trong vài giây đứng yên. Nhưng thực tế, tỷ phú không kiếm tiền theo cách mà hầu hết mọi người nghĩ. Khi báo chí đưa tin CEO kiếm hàng chục triệu đô, đó hiếm khi là tiền mặt—mà là cổ phần, và không nhằm bán ra. Đây là nền tảng của chiến lược “mua, vay, chết”, một hệ thống chỉ dành cho những người sở hữu tài sản tăng giá.

Đối với đa số, sự giàu có gắn liền với thu nhập: lương, thưởng và các phúc lợi. Nhưng thu nhập bị đánh thuế nặng—tới 37% thuế liên bang ở Mỹ, chưa kể thuế bang và thuế lương. Giới siêu giàu tránh điều này bằng cách giảm tối đa thu nhập chịu thuế. Elon Musk, Warren Buffett, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg nổi tiếng với mức lương rất thấp, thậm chí chỉ 1 đô.

Thay vào đó, họ sở hữu cổ phần—cổ phiếu công ty, doanh nghiệp tư nhân, quỹ đầu tư và các tài sản khác tăng giá theo thời gian. Nhờ nguyên tắc “thực hiện” trong luật thuế, lợi nhuận từ các tài sản này không bị đánh thuế cho đến khi bán. Điều này có nghĩa là khi giá trị tài sản tăng, họ giàu hơn trên giấy tờ nhưng không phải nộp thuế trừ khi thanh lý.

Ví dụ, mua một căn nhà giá 100.000 đô và sau 20 năm tăng lên 1 triệu đô sẽ không bị đánh thuế nếu chưa bán. Đây gọi là lợi nhuận chưa thực hiện. Giới giàu tránh bán để không phát sinh thuế, thay vào đó vay tiền dựa trên tài sản để chi tiêu. Khoản vay không phải thu nhập chịu thuế, nên họ có thể tiếp cận tiền mặt mà không kích hoạt thuế. Khi qua đời, tài sản thường được điều chỉnh giá trị, xóa bỏ lợi nhuận chưa thực hiện cho người thừa kế.

Chu trình “mua, vay, chết” giúp giới giàu vừa tăng trưởng vừa sử dụng tài sản, đồng thời hợp pháp giảm thiểu thuế, một kẽ hở hệ thống ưu ái vốn hơn lao động.