Trong một cảnh phim nhanh và sắc bén từ The Big Short, nhân vật của Ryan Gosling bóc tách các lớp của thị trường trái phiếu thế chấp, tiết lộ cách các tổ chức tài chính biến khoản nợ rủi ro thành cơ hội sinh lời. Cuộc trò chuyện bắt đầu bằng một ẩn dụ 'ngửi thấy mùi tiền', mở ra phần giải thích sâu về cơ chế của trái phiếu thế chấp và những sáng tạo nguy hiểm đã thúc đẩy khủng hoảng tài chính năm 2008.

Từ Trái Phiếu Đơn Giản Đến Các Tranche Rủi Ro

Ban đầu, trái phiếu thế chấp khá đơn giản: gói các khoản vay nhà ở được xếp hạng AAA và bảo đảm bởi chính phủ Hoa Kỳ. Theo thời gian, các tổ chức tư nhân biến chúng thành cấu trúc phức tạp gọi là tranche. Ở trên cùng là các phần xếp hạng AAA, được trả trước và được coi là an toàn nhất. Ở dưới cùng là các tranche xếp hạng B, rủi ro hơn nhưng tiềm năng lợi nhuận cao hơn. Nhân vật của Gosling giải thích rằng những tranche thấp này, vốn chỉ hơi rủi ro, đã trở thành 'chất lượng tệ hại'—chứa đầy các khoản vay cho người vay có điểm tín dụng thấp, không xác minh thu nhập và lãi suất điều chỉnh. Khi tỷ lệ vỡ nợ tăng từ 1% lên 4%, nguy cơ rõ ràng: nếu đạt 8%, nhiều trái phiếu sẽ sụp đổ hoàn toàn.

Trò Chơi CDO

Bước ngoặt thực sự đến với sự xuất hiện của nghĩa vụ nợ đảm bảo (CDO). Khi các trái phiếu rủi ro không thể bán được, các ngân hàng đóng gói lại chúng cùng với các khoản nợ tồn kho khác, tạo ra sản phẩm mới mà các cơ quan xếp hạng thường gán nhãn AAA. Gosling ví việc này như một đầu bếp nấu món hầm hải sản từ cá không bán được—che giấu tuổi và chất lượng nguyên liệu. Việc đóng gói lại này tạo ra ảo tưởng về sự đa dạng và an toàn, mặc dù tài sản cơ bản rất yếu kém. Các tổ chức coi CDO như khoản đầu tư chắc chắn, tương đương trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, dù thực tế rất mong manh.

Cảnh phim nhấn mạnh sự thờ ơ mang tính hệ thống: ngân hàng, cơ quan xếp hạng và thậm chí cả chính phủ đều không kiểm tra kỹ nội dung của các sản phẩm tài chính này. Cơ hội mà Gosling đưa ra là 'short' các trái phiếu này bằng hoán đổi rủi ro tín dụng—cược chống lại chúng. Với lợi nhuận tiềm năng 10 ăn 1 hoặc thậm chí 20 ăn 1, đây là một canh bạc lợi nhuận cao trên thị trường đã có dấu hiệu sụp đổ.

Cuối cùng, đoạn hội thoại nắm bắt bản chất của thảm họa sắp xảy ra: thị trường nhà ở được xây dựng trên nền tảng không ổn định, bị che giấu bởi kỹ thuật tài chính và sự tự mãn. Nhân vật của Gosling vừa là người dẫn đường vừa là kẻ khiêu khích, mang đến cái nhìn về cách một số người đã thấy khủng hoảng đến gần—và tìm cách kiếm lời từ nó.