Tại Sao New Zealand Đang Trở Nên Khó Khăn Về Kinh Tế

Tại Sao New Zealand Đang Trở Nên Khó Khăn Về Kinh Tế

Trong nhiều thập kỷ, New Zealand được ca ngợi là một quốc gia kiểu mẫu, nổi tiếng với cảnh quan tuyệt đẹp, sự ổn định chính trị và chất lượng cuộc sống đáng mơ ước. Các nhà kinh tế từng gọi đây là "nền kinh tế ngôi sao", tăng trưởng nhanh hơn nhiều nước phát triển khác. Tuy nhiên, hiện nay đất nước này đang đối mặt với cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất kể từ năm 1991. Số người di cư tăng, năng suất lao động giảm, chi phí nhà ở và sinh hoạt vượt quá khả năng chi trả của nhiều người.

Đằng sau hình ảnh xanh sạch, nền kinh tế New Zealand dựa trên một cơ sở hẹp. Khoảng 60% hàng hóa xuất khẩu đến từ một số ít sản phẩm nguyên liệu, thường được xuất đi với ít chế biến. Sữa là ngành lớn nhất, mang về khoảng 18 tỷ NZD mỗi năm, chiếm khoảng 1/4 tổng xuất khẩu hàng hóa. Tuy nhiên, 26% lượng sữa xuất khẩu này sang Trung Quốc, khiến ngành này dễ bị ảnh hưởng bởi biến động nhu cầu hoặc căng thẳng chính trị.

Xuất khẩu thịt, gồm bò và cừu, đạt khoảng 8,4 tỷ NZD, chiếm 12% xuất khẩu hàng hóa. Ngành lâm nghiệp đóng góp khoảng 5 tỷ NZD, nhưng phần lớn là gỗ tròn xuất thô, khiến công việc giá trị cao bị mất ra nước ngoài. Thủy sản mang về 2,5 tỷ NZD, trong khi ngành trồng trọt—bao gồm kiwi, táo và rượu vang—đạt khoảng 3,5 tỷ NZD, tương đương 5% xuất khẩu.

Vấn đề là các sản phẩm công nghệ cao và sản xuất tiên tiến—động lực cho đổi mới và năng suất—vẫn kém phát triển. Xuất khẩu công nghệ cao chỉ chiếm khoảng 13% xuất khẩu sản xuất, một phần nhỏ trong tổng xuất khẩu hàng hóa và thấp hơn nhiều so với mức trung bình OECD. Các nước phát triển khác đã xây dựng được các ngành giá trị gia tăng lớn hơn, mang lại mức lương cao hơn, khả năng chống chịu tốt hơn và nguồn thu thuế mạnh hơn.

Sự phụ thuộc quá mức vào hàng hóa nguyên liệu khiến New Zealand đối mặt với ba rủi ro lớn: giới hạn môi trường, dễ tổn thương trước biến động thị trường, và bỏ lỡ cơ hội phát triển ngành giá trị cao. Để đảo ngược tình trạng suy thoái, New Zealand cần đa dạng hóa xuất khẩu, đầu tư vào đổi mới và xây dựng ngành công nghiệp gia tăng giá trị trong nước. Nếu không, khả năng chống chịu kinh tế sẽ vẫn mong manh và danh tiếng của quốc gia này có thể tiếp tục suy giảm.