HÀ NỘI — Thị trường vàng Việt Nam đang bước vào giai đoạn cải cách quan trọng với những quy định mới vừa có hiệu lực, vừa mở rộng quyền tham gia sản xuất vàng miếng, vừa tăng cường giám sát hoạt động mua bán.

Điểm nổi bật của chính sách mới gồm hai thay đổi lớn: chấm dứt độc quyền lâu năm của Nhà nước trong sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu vàng miếng và bắt buộc thanh toán điện tử đối với giao dịch vàng có giá trị lớn. Đây được xem là bước chuyển biến mạnh mẽ nhất của ngành vàng trong hơn 10 năm qua.

Kể từ ngày 10/10, Nghị định 232/2025/NĐ-CP chính thức xóa bỏ quyền kiểm soát độc quyền của Nhà nước đối với vàng miếng. Các ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ được phép sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu vàng miếng, với yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp và 50.000 tỷ đồng đối với ngân hàng, cùng việc tuân thủ đầy đủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SBLAW, cho biết mục tiêu của chính sách là đảm bảo chỉ những đơn vị có năng lực tài chính mạnh và minh bạch mới được tham gia thị trường. Ông nhận định: "Mở cửa thị trường sẽ giúp đa dạng nguồn cung, thu hẹp khoảng cách giá trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng đầu cơ".

Sự thay đổi này đã thu hút sự quan tâm lớn của các ngân hàng thương mại. Techcombank cho biết đang chuẩn bị triển khai hoạt động vàng miếng, từ tinh luyện, lưu trữ, phân phối đến giao dịch trực tuyến, nhằm tăng khả năng tiếp cận và tuân thủ quy định cho khách hàng.

Việc ngân hàng tham gia thị trường được kỳ vọng sẽ thay đổi cuộc chơi. Với mạng lưới chi nhánh rộng khắp, nguồn vốn lớn và hạ tầng công nghệ hiện đại, ngân hàng có thể mang đến mức giá ổn định hơn, an toàn và dịch vụ lưu trữ chuyên nghiệp hơn so với các cửa hàng vàng truyền thống.

Song song với mở cửa sản xuất, Chính phủ cũng ban hành quy định mới nhằm tăng tính minh bạch trong giao dịch. Từ 10/10, mọi giao dịch vàng có tổng giá trị trên 20 triệu đồng/ngày bắt buộc phải thanh toán qua chuyển khoản ngân hàng. Quy định này nhằm giảm giao dịch tiền mặt và tăng cường kiểm soát chống rửa tiền.

Các doanh nghiệp vàng lớn như DOJI, PNJ, Bảo Tín Minh Châu đã bắt đầu nâng cấp hệ thống thanh toán và hướng dẫn khách hàng về quy định mới. Dù dự kiến chi phí quản lý sẽ tăng trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, thị trường sẽ minh bạch hơn và tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế.

Theo các chuyên gia, hai cải cách này bổ trợ cho nhau: mở cửa thị trường giúp tăng cạnh tranh và nguồn cung, trong khi số hóa giao dịch thúc đẩy kỷ luật tài chính và chống gian lận. Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại, nhất là thói quen giao dịch tiền mặt của nhà đầu tư nhỏ lẻ và khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng tại vùng nông thôn.

Thị trường vàng SJC hiện vẫn chênh lệch lớn so với giá thế giới. Cuối tuần qua, vàng SJC bán ra ở mức 142,8 triệu đồng/lượng và mua vào ở mức 140,8 triệu đồng/lượng, cao hơn giá vàng quốc tế hơn 16 triệu đồng/lượng. Việc cho phép nhiều đơn vị sản xuất và phân phối tham gia được kỳ vọng sẽ thu hẹp khoảng cách này, cải thiện thanh khoản và hạn chế tình trạng tích trữ vàng.

Luật sư Hà nhấn mạnh: "Hiệu quả của chính sách sẽ phụ thuộc vào cách thực thi. Phát hiện sớm rủi ro, giám sát chủ động và xử lý vi phạm nhanh chóng sẽ quyết định thành công của khuôn khổ mới".