Ngày Chủ nhật, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định nước này 'không sợ' một cuộc chiến thương mại với Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế trừng phạt mới đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ áp dụng 'tiêu chuẩn kép điển hình' khi ông Trump hôm thứ Sáu thông báo sẽ tăng thêm 100% thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc. Động thái này được đưa ra sau khi Bắc Kinh áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với khoáng sản đất hiếm – nguyên liệu quan trọng trong sản xuất công nghệ cao.

Thông báo của ông Trump trên mạng xã hội đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ chao đảo, chỉ trong một ngày giá trị vốn hóa bị thổi bay khoảng 2 nghìn tỷ USD. Phía Trung Quốc cho rằng việc đe dọa áp thuế cao không phải là cách thức phù hợp để duy trì quan hệ kinh tế.

Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ: 'Chúng tôi nhất quán quan điểm – không mong muốn chiến tranh thương mại, nhưng cũng không sợ nếu nó xảy ra'. Họ cáo buộc Mỹ trong thời gian dài đã lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia, siết chặt kiểm soát xuất khẩu, áp dụng các biện pháp phân biệt đối xử với Trung Quốc và thực hiện các biện pháp chế tài đơn phương đối với nhiều sản phẩm, bao gồm thiết bị và chip bán dẫn.

Danh mục kiểm soát xuất khẩu của Mỹ hiện có hơn 3.000 mặt hàng – gấp hơn 3 lần so với khoảng 900 mặt hàng trong danh mục kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đối với hàng hóa sử dụng kép. Bắc Kinh khẳng định biện pháp hạn chế đất hiếm là hợp pháp theo luật quốc tế, nhằm bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực trong bối cảnh môi trường an ninh toàn cầu biến động.

Các quy định mới của Trung Quốc không chỉ áp dụng cho nguyên liệu đất hiếm mà còn cho cả công nghệ và quyền sở hữu trí tuệ liên quan. Ngoài ra, các doanh nghiệp nước ngoài phải xin giấy phép nếu xuất khẩu sản phẩm chứa hơn 0,1% đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc hoặc sử dụng công nghệ khai thác, tinh chế, sản xuất nam châm hoặc tái chế từ Trung Quốc. Những đơn hàng có khả năng sử dụng cho mục đích quân sự sẽ bị từ chối.

Ngay sau động thái của Trung Quốc, ông Trump thông báo sẽ áp thuế 100% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/11, đồng thời áp kiểm soát xuất khẩu với 'mọi phần mềm quan trọng'. Thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục lao dốc sau khi ông Trump viết rằng 'không thể để Trung Quốc khống chế thế giới' bằng chính sách đất hiếm.

Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu và đã nhiều lần sử dụng nguồn tài nguyên này như một công cụ thương lượng trong các cuộc đàm phán thương mại. Ngoài ra, Bắc Kinh còn tuyên bố từ ngày 14/10 sẽ bắt đầu thu phí đối với tàu Mỹ cập cảng Trung Quốc – động thái đáp trả phí mới của Mỹ áp lên tàu Trung Quốc.

Bộ Thương mại Trung Quốc cho rằng đây là 'biện pháp phòng vệ thụ động cần thiết' và cáo buộc các hành động của Mỹ đã 'làm xấu đi bầu không khí' của các cuộc đàm phán kinh tế song phương. Các vòng đàm phán thương mại gần đây tại Geneva, London, Stockholm và Madrid đã đạt một số tiến triển, trong đó có thỏa thuận khung liên quan đến việc thoái vốn TikTok tại Mỹ. Tuy nhiên, căng thẳng lại leo thang khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, khiến ông Trump đe dọa hủy cuộc gặp sắp tới với Chủ tịch Tập Cận Bình.